Δεν έχουμε έννομο συμφέρον!!!

Αγαπητοί Φίλοι,
θα ήθελα να σας ενημερώσω για την εξέλιξη της υπόθεσης της ένστασης στο Εκλογοδικείο σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που έσω για την υπόθεση –και τα τελικά όσον αφορά τη συγκεκριμένη ένσταση. Όπως ενημερώθηκα πριν από λίγες ημέρες, ύστερα από αναζήτηση φίλου δικηγόρου στην υπάρχουσα νομολογία (σε παλαιότερες αποφάσεις του Εκλογοδικείου, για άλλες περιπτώσεις και όχι για το λευκό), δεν μπορούμε να κάνουμε ένσταση λόγω έλλειψης έννομου συμφέροντος. Ακούγεται παράλογο ο εκλογέας να μην έχει έννομο συμφέρον στην εκλογική διαδικασία, αφού σε αυτήν, σύμφωνα και με το Σύνταγμα, θεμελιώνεται η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας, κλπ. Επειδή όμως προέχει η προάσπιση του πολιτικού συστήματος, όπως αυτό καθορίζεται από τον εκάστοτε νομοθέτη (δηλ. κυβέρνηση), οι δυνατότητα προσφυγής στη δικαιοσύνη περιορίζονται και από αυτή την ίδια. Όπως μπορεί να δει κανείς στην απόφαση που παραθέτω στα στοιχεία αμέσως παρακάτω, το έννομο συμφέρον πρέπει να είναι άμεσο και προσωπικό, και να στρέφεται κατά συγκεκριμένου βουλευτή, η εκλογή του οποίου θίγεται από το τυχόν θετικό αποτέλεσμα της ένστασης. Οποιαδήποτε άλλη περίπτωση δε γίνεται δεκτή στη διαδικασία, δηλαδή απορρίπτεται λόγω διαδικαστικού κωλύματος, δηλαδή έλλειψης έννομου συμφέροντος.
Με βάση αυτή την απόφαση, για την οποία πληροφορηθήκαμε την προηγούμενη εβδομάδα, αναλωθήκαμε στη –φαιδρή, κατά τη γνώμη μου- διαδικασία της αναζήτησης περιφέρειας όπου η τυχόν προσμέτρηση του λευκού θα μετέβαλλε το συσχετισμό και θα εκλέγονταν άλλος βουλευτής από αυτόν που είχε εκλεγεί. Βέβαια, τέτοια περιφέρεια δεν βρέθηκε, καθώς ο αριθμός των λευκών δεν ήταν αρκετός. Η ενδυνάμωση του λευκού ήταν, όπως φαίνεται, και βασική προϋπόθεση για να μπορέσουμε να κινηθούμε δικαστικά: πρέπει να υπάρχει ένα ισχυρό ποσοστό λευκών, η προσμέτρηση του οποίου να μεταβάλει το συσχετισμό εκλογής βουλευτή, ώστε να υπάρχει έννομο συμφέρον και να εκδικαστεί στη συνέχεια.. Η απλή αλλαγή των ποσοστών του αποτελέσματος δε δικαιολογεί έννομο συμφέρον! Επί της διαδικασίας, δηλαδή, δεν προβλέπεται καμία διαδικασία μέσω της οποίας ο πολίτης/εκλογέας να μπορεί να προσφύγει ώστε να ζητήσει τη γνωμοδότηση του Εκλογοδικείου για τη συνταγματικότητα ενός νόμου ή επί της διαδικασίας της εκλογής, αν αυτή δε στρέφεται κατά εκλεγμένου βουλευτή.
Έτσι, ενώ το κύριο μέλημα όλων μας ως τώρα, τόσο αυτών που διαφωνούσαν με την πρότασή μου όσο και αυτών που συμφωνούσαν, ήταν επί της ουσίας, και οι όποιες διαφωνίες διατυπώθηκαν για το πραγματικό όφελος, τις πιθανότητες κλπ να πετύχει η ένσταση, η πολιτεία, μέσω των δικαστικών εκπροσώπων της, αποφαίνεται πως δεν έχουμε καν έννομο συμφέρον να ζητήσουμε κάτι τέτοιο. Αρνείται την ίδια τη συζήτηση επί του θέματος. Θεωρώ πως, ανεξάρτητα από την άποψη που έχει κανείς για το θέμα του λευκού, η έλλειψη θεσμικά κατοχυρωμένης διαδικασίας μέσω της οποίας ο κάθε εκλογέας να μπορεί να ζητήσει τη γνωμοδότηση του δικαστηρίου για τη διαδικασία των εκλογών ή για διατάξεις του νόμου των εκλογών, αφήνει έκθετους όλους τους πολίτες στις ορέξεις της όποιας κυβέρνησης. Και, αυτό είναι πολύ σημαντικό, αν αναλογιστεί κανείς πως η διενέργεια των εκλογών είναι η ύψιστη στιγμή της δημοκρατίας και της λαϊκής κυριαρχίας.
Όπως γίνεται αντιληπτό, το ζήτημα είναι καθαρά πολιτικό (το δικαστικό σκέλος, που διεξοδικά συζητήθηκε σε αυτό το blog, δεν θα κριθεί πουθενά). Σύμφωνα με τη νομολογία, ούτε το όριο του 3% θεωρείται αντισυνταγματικό, ούτε η έλλειψη απλής αναλογικής. Συνεπώς, τα ζητήματα αυτά επαφίονται στη βούληση των ίδιων των πολιτικών, και μόνο. Άρα, και η ‘λύση’ τους μπορεί να είναι μόνο πολιτική. Και προφανώς, αυτή είναι η κουβέντα που θα πρέπει να ανοίξουμε από δω και πέρα. Δηλαδή, του πως μπορούμε να παρέμβουμε πολιτικά, πιέζοντας τους βουλευτές και τα κόμματα προς την κατεύθυνση της θεσμικής προάσπισης της δημοκρατίας, και της απλής αναλογικής.

Εντωμεταξύ, θα συνεχίσω να παραθέτω ότι νέα στοιχεία προκύψουν για το λευκό. Επίσης, θα φροντίσω να ενημερωθώ για την τύχη δύο ενδιαφερουσών ενστάσεων. Η μία κατατέθηκε από πολίτη ενάντια στην εκλογή Σημίτη και την έξτρα πριμοδότησή του ως πρώην πρωθυπουργού, η οποία δε συνάδει με την έννοια της ισότητα της ψήφου, κλπ. Η άλλη πρόκειται για ένσταση που ζητά την αναγνώριση του λευκού στο εκλογικό αποτέλεσμα στη Β' Αθηνών. Σε αυτή την ένσταση, η αναγνώριση του λευκού κατατίθεται επικουρικά: το βασικό αίτημα αφορά την αναγνώριση των άκυρων και των λευκών ως σύνολο (αν αυτό γινόταν, θα άλλαζε το συσχετισμό των εδρών πράγματι). Αν και, φυσικά διαφωνώ με τη ένσταση αυτή (κρίνω παράλογη την αναγνώριση του άκυρου ως έγγυρου), το σκεπτικό στηρίζεται στην εκ του νόμου μεταχείρηση του λευκού και του άκυρου ως ίδια. Η εν λόγω ομάδα πιθανόν να έχει έννομο συμφέρον, όπως εκτιμά ο δικηγόρος που την κατέθεσε, καθώς είχε συστήσει το κόμμα Α.Κ.Υ.Ρ.Ο. αλλα δεν τους επετράπη να συμμετάσχουν στις εκλογές της 16/9 γιατί δεν είχαν εκλογικούς συνδυασμούς σε όλη την επικράτεια.

Θα ενημερώσω για ότι νεότερο, σε σχέση με αυτές τις υποθέσεις. Παρακαλώ, οποιαδήποτε σχετική πληροφορία έχετε, παραθέστε την σε αυτό το blog προς ενημέρωση όλων.

Με εκτίμηση
Νέλλη Ψαρρού

Γνωμοδότηση του ΑΕΔ για το 3% και το έννομο συμφέρον

Παραθέτω την απόφαση του ΑΕΔ 11/2004, σχετικά με ένσταση που κατατέθηκε για το όριο του 3%. Σε αυτήν, παρεπιπτόντως, αναφέρεται και ο ορισμός του εννόμου συμφέροντος.

ΑΕΔ 11/1994, ΔιΔικ 1994, 898, ΤοΣ 1994, 862
Πρόεδρος: Βασ. Μποτόπουλος. Πρόεδρος ΣΤΕ
Εισηγήτρια: Αγγ. θεοφιλοπούλου, Σύμβουλος ΣΤΕ
Δικηγόρος: Μαρ. Μπαχάς.
Επειδή, ο ενιστάμενος, ο οποίος με την 853/1993 απόφαση του Α'Τμήματος του Αρείου Πάγου είχε ανακηρυχθει υποψήφιος βουλευτής του συνδυασμού ανεξαρτήτων "ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ" στην εκλογική περιφέρεια του Νομού Ροδόπης, όπως και ο συνυποψήφιός του Ι. Μ. με έννομο συμφέρον ασκεί την κρινόμενη αίτηση, διότι, αν κατακυρωθεί στο συνδυασμό του μία έδρα σ'αυτή την εκλογική περιφέρεια, θα ανακηρυχθεί ο ίδιος βουλευτής και ο ως άνω συνυποψήφιός του αναπληρωματικός βουλευτής.
Επειδή, από τις διατάξεις των άρθρων 9 παρ. 1 στοιχ. α, β ' και ε, 25, 27 και 28 του ν. 345/1976 και 116-117 του πδ/τος 353/1993 προκύπτει ότι η δίκη που διεξάγεται στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο και αφορά εντάσεις κατά του κύρους των βουλευτικών εκλογών προϋποθέτει, για την εγκυρη έναρξη και διεξαγωγή της, την ύπαρξη δύο τουλάχιστον διαδίκων που να τελούν υε σχέση αντιδικίας μεταξύ τους. Ο ένας από τους διαδίκους αυτούς είναι ο αιτών και ο άλλος είναι ένας τουλάχιστον από τους βουλευτές που ανακηρύχθηκαν ή από τους αναπληρωματικούς ή από εκείνους στην ανακήρυξη των οποίων θα επιδράσει η απόφαση που θα εκδοθεί και ο οποίος πρέπει να προσδιορίζεται ονομαστικώς από τον αιτούντα (ΑΕΔ 1/1994). Το δικόγραφο της υπό κρίση ενστάσεως στρέφεται κατά της ανακηρύξεως ως επιτυχόντος βουλευτή στην εκλογική περιφέρεια του Νομού Ροδόπης του Χ.Δ. ο οποίος κατέλαβε τη δεύτερη έδρα που κατακυρώθηκε στο "ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ" όπως και κατά της ανακηρύξεως ως αναπληρωματικών βουλευτών του κόμματος αυτού του Α.Χ. και Μ.Α. Επομένως η κρινόμενη ένσταση ασκείται παραδεκτώς και πρέπει να εξετασθεί στην ουσία της.
Επειδή, [...] «Στην κατανομή των εδρών των εκλογικών περιφερειών, καθώς και των εδρών επικρατείας συμμετέχουν οι συνδυασμοί κομμάτων, οι συνδυασμοί συνασπισμών κομμάτων, οι συνδυασμοί ανεξαρτήτων, καθώς και οι μεμονωμένοι υποψήφιοι που συγκεντρώνουν στην επικράτεια ποσοστό εγκύρων ψηφοδελτίων τουλάχιστον ίσο με το τρία τοις εκατό (3%) του συνόλου των εγκύρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στην επικράτεια όλοι οι εκλογικοί σχηματισμοί». Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή κόμμα ή συνασπισμός κομμάτων ή ανεξάρτητος συνδυασμός ή μεμονωμένος υποψήφιος που δεν συγκέντρωσε ποσοστό ίσο με 3% του συνόλου των εγκύρων ψηφοδελτίων δεν δικαιούται βουλευτική έδρα σε καμιά εκλογική περιφέρεια από οποιαδήποτε κατανομή, επομένως ούτε από την πρώτη κατανομή, όπως ορθώς δέχθηκε και η Ανωτάτη Εφορευτική Επιτροπή. Συνεπώς, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος ο ισχυρισμός των ενισταμένων ότι η ως άνω αποκλειστική ρήτρα του 3% δεν ισχύει κατά την έννοια της παρ. 10 του άρθρου 88, για την πρώτη κατανομή των βουλευτικών εδρών αλλά καταλαμβάνει τη δεύτερη και την τρίτη κατανομή καθώς και την εξομάλυνση.
Επειδή, από τις διατάξεις των άρθρων 4 παρ. 1, 29 παρ. 1, 51 παρ. 3, 52 και 54 παρ. 1 του Συντάγματος προκύπτει ότι το Σύνταγμα δεν κατοχυρώνει ορισμένο εκλογικό σύστημα αλλά αναθέτει στον κοινό νομοθέτη να επιλέξει κάθε φορά το προσφορότερο και μάλλον ενδεδειγμένο από τις περιστάσεις εκλογικό σύστημα, αφού λάβει υπόψη του τις κρατούσες πολιτικές συνθήκες.
Εξάλλου από καμιά διάταξη του Συντάγματος δεν προκύπτει ότι οι βουλευτές εκλέγονται υποχρεωτικώς με βάση την εκλογική δύναμη του κόμματός τους σε ορισμένη εκλογική περιφέρεια, κατά ρητή δε επιταγή του αρθρου 51 παρ. 2 του Συντάγματος οι βουλευτές αντιπροσωπεύουν το 'Εθνος και όχι την εκλογική περιφέρεια στην οποία εκλέγονται, Η ελευθερία βέβαια του κοινού νομοθέτη κατά τη θέσπιση του εκλογικού συστήματος τελεί υπό την επιφύλαξη της τηρήσεως της καθιερούμενης από το Σύνταγμα αρχής της ισότητας του εκλογικού δικαιώματος, το μεν και κυρίως, ως ειδικότερης μορφής της γενικής αρχής της ισότητας των ελλήνων πολιτών ενώπιον του νόμου που πηγάζει από το άρθρο 4, το δε ως αρχής συνυφασμένης με την αρχή τη καθολικότητας της ψήφου, που πηγάζει από το άρθρο 51 παρ. 3 του Συντάγματος. Σύμφωνα δε με την αρχή αυτή της ισότητας του εκλογικού δικαιώματος όλοι οι εκλογείς είναι ίσοι κατά την ψήφο με την έννοια: α) ότι κάθε εκλογέας έχει μία και μόνο ψήφο και δεν μπορεί με το νόμο να χορηγείται πολλαπλή ψήφος σε ορισμένες κατηγορίες εκλογέων, β) ότι κάθε εκλογέας ψηφίζει σε μία και μόνο εκλογική περιφέρεια και δεν επιτρέπεται να ψηφίζει στις ίδιες εκλογές σε περισσότερες εκλογικές περιφέρειες με διαφορετική κάθε φορά ιδιότητα και γ) ότι κάθε ψήφος έχει ίση νομική δύναμη (αρχή της ισοδυναμίας της ψήφου).
Η αρχή της ισοδυναμίας της ψήφου σημαίνει ότι η ψήφος κάθε εκλογέα ασκεί την ίδια επιρροή στη διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος και επομένως η ίδια εκλογική δύναμη δηλαδή ο αυτός αριθμός εγκύρων ψηφοδελτίων, ασκεί την ίδια επιρροή στη διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος στην ίδια εκλογική περιφέρεια, με το ίδιο σύστημα κατανομής εδρών και κάτω από τις ίδιες συνθήκες. Το Σύνταγμα δεν καθιερώνει το αναλογικό σύστημα ως το αποκλειστικά εφαρμοστέο εκλογικό σύστημα. Η τιθέμενη [...] αποκλειστική ρήτρα του 3% δεν αντίκειται στην αρχή της ισοδυναμίας της ψήφου ή σε άλλη από τις πιο πάνω συνταγματικές αρχές. Αφού το όριο αυτό τίθεται αντικειμενικά και απρόσωπα, αποβλέπει στην αποφυγή καταθρυματισμού των πολιτικών δυνάμεων και κατά την αντίληψη του νομοθέτη, όπως αυτή εκτίθεται στην εισηγητική έκθεση του ν. 1907/1990, συνδέεται με τη δυνατότητα σχηματισμού βιώσιμων κυβερνήσεων.
Εξάλλου το Σύνταγμα δεν κατοχυρώνει τα εκλογικά αποτελέσματα της πρώτης κατανομής, την οποία τυχόν προβλέπει το εκλογικό σύστημα, και δεν αντίκειται στο Σύνταγμα η εξάρτηση της δυνατότητας εκλογής βουλευτή από το σύνολο των ψήφων στην επικράτεια, ανεξαρτήτως της εκλογικής δύναμης του κόμματος στην ελάσσονα περιφέρεια και ανεξαρτήτως των ψήφων που έλαβε προσωπικώς ο υποψήφιος σε ορισμένη περιφέρεια, σε σχέση με τον αριθμό των ψήφων που έλαβαν άλλοι υποψήφιοι εκλεγέντες σε άλλες περιφέρειες.
Ούτε με την αρχή της ίσης μεταχειρίσεως των πολιτικών κομμάτων και της παροχής σ' αυτά ίσων ευκαιριών, που αποτελεί θεμελιώδη κανόνα του δημοκρατικού πολιτεύματος συγκρούεται η θέσπιση του ως άνω ορίου για την εκπροσώπηση στη Βουλή, αφού στηρίζεται σε κριτήρια αντικειμενικά και εύλογα.
Τέλος δεν τίθεται θέμα δυσμενούς μεταχειρίσεως της αναγνωρισμένης με τη σύμβαση της Λωζάνης θρησκευτικής μουσουλμανικής, μειονότητας στο Νομό Ροδόπης, γιατί όπως έχει ήδη λεχθεί το όριο του 3% τίθεται αντικειμενικά και απρόσωπα. Επομένως, η θέσπιση με το άρθρο 3 του ν. 1907/1990 (ήδη άρθρο 88 παρ. 10 του πδ/τος 353/ 1993) του ορίου 3% των εγκύρων ψήφων ολόκληρης της επικράτειας για την απόκτηση έδρας από κόμμα, συνασπισμό κομμάτων, ανεξάρτητο συνδυασμό ή μεμονωμένο υποψήφιο δεν αντίκειται στο Σύνταγμα και είναι απορριπτέος ως αβάσιμος ο περί αντισυνταγματικότητας αυτής της διατάξεως λόγος της ενστάσεως και η ένσταση στο σύνολό της.

Επί της διαδικασίας

Αγαπητοί Φίλοι,

Άμεσα αναμένεται να ολοκληρωθεί η ανακήρυξη των βουλευτών, οπότε και μπορεί να ξεκινήσει η διαδικασία των ενστάσεων, η οποία διαρκεί 15 ημέρες.
Σύμφωνα με τη ρύθμιση του νόμου, θα πρέπει οι ενστάσεις να κατατεθούν ανά περιφέρεια και όχι στο σύνολο της επικράτειας. Συνεπώς, θα πρέπει να καταθέσουμε όσο περισσότερες ενστάσεις μπορούμε, ώστε να 'καλύψουμε' όσο το δυνατόν περισσότερες εκλογικές περιφέρειες.
Η ένσταση μπορεί να κατατεθεί από ένα ή και περισσότερα άτομα (ένα άτομο πάντως αρκεί). Συνεπώς, όσοι θα συμμετάσχουν στη διαδικασία των ενστάσεων, παρακαλούνται να στείλουν άμεσα e-mail με το όνομά τους, τα στοιχεία επικοινωνίας τους (σταθερό και κινητό τηλέφωνο), καθώς και την περιφέρεια στην οποία ψηφίζουν, στο lefko2007@gmail.com . Το θέμα του e-mail θα πρέπει να έχει τίτλο 'Περιφέρεια χ', όπου χ η περιφέρεια που ψηφίζετε.
Ακολούθως, θα επικοινωνήσω μαζί σας για τα περαιτέρω.

Με εκτίμηση
Νέλλη Ψαρρού

Εισήγηση για το Λευκό στην Κ.Ε. της Νέας Δημοκρατίας

- Το κείμενο που ακολουθεί εστάλη από τον κ. Πατσιογιάννη, και το δημοσιεύω προς ενημέρωσή σας. Θα συνεχίσω να δημοσιεύω κείμενα και πληροφορίες σχετικά με το λευκό, καθώς συνεχίζω να λαμβάνω γνώση επ' αυτών.
Νέλλη Ψαρρού


ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Ν.Δ. 26-8-05
ΕΙΣΗΓΗΣΗ
ΜΑΚΗ ΠΑΤΣΙΟΓΙΑΝΝΗ

Κ. Πρόεδρε, κ. Βουλευταί,
Αγαπητοί φίλοι και συναγωνιστές της Κ.Ε.
Η πρωτοποριακή απόφαση του εκλογοδικείου που δικαίωσε την προσφυγή της Βουλευτού Πέλλης για την εγκυρότητα των λευκών ψηφοδελτίων, αποκαθιστά μία δημοκρατική εκτροπή, που για χρόνια ταλαιπωρεί την δημοκρατία αλλά και την νοημοσύνη μας, και επικαιροποιεί την σχετική συζήτηση εν όψει αλλαγής του εκλογικού νόμου για την τοπική αυτοδιοίκηση.
Δεν πανηγυρίζουμε για την ανωτέρω απόφαση διότι ευνόησε το κόμμα μας με την αύξηση της δυνάμεώς του κατά μία εδρα, αλλά διότι τέτοιες θαρραλέες αποφάσεις θωρακίζουν τους θεσμούς και ενδυναμώνουν την εμπιστοσύνη των πολιτών προς την δημοκρατία.
Δεχθήκαμε πράγματι σκληρές, αλλά άδικες κατά την γνώμη μας, επιθέσεις από την αντιπολίτευση για την ανωτέρω απόφαση, απόφαση την οποία, για ν΄ αποπροσανατολίσουν τον κόσμο, συνέδεσαν άμεσα με το συγγενικό περιβάλλον αλλά και αυτόν τον ίδιο τον Πρωθυπουργό στην προσπάθειά τους να πλήξουν την εικόνα του, η οποία έντονα απ΄ ότι φαίνεται τους ενοχλεί και τους προβληματίζει, λες και οι θεσμοί υπάρχουν για να υπηρετούν οικογένειες και κόμματα.
Και ήταν τόσο εμφανής η υποκρισία του κριτικού τους λόγου, που κανένας τους δεν ένοιωσε την υποχρέωση να κρίνει το περιεχόμενο και την ουσία της αποφάσεως, που δίνει τέλος σ΄ ένα χρόνιο πρόβλημα του εκλογικού νόμου, που μικραίνει και ευτελίζει την δημοκρατία, κάνοντάς την φοβική απέναντι στο λαό, λαό, τον οποίο θεωρούν με τις θέσεις τους ανώριμο και ανεύθυνο.
Ουσία που ασφαλώς και δεν είναι η έδρα που χάνει το ΠΑΣΟΚ, ή αύξηση σε αριθμό ψήφων που απαιτεί το όριο του 3% που θέλουν τα μικρά κόμματα για να εισέλθουν στη βουλή, ή ότι ακόμα –ακόμα ότι θα μείνουν αδιάθετες έδρες στη βουλή, πράγμα που μπορεί άλλωστε και να συμβεί.
Δεν είναι όμως δυνατόν η κυβέρνηση να χειραγωγείται από αυτούς που θέλουν να κάνουν την πολιτική, εμπορία εντυπώσεων και την Δημοκρατία σύστημα “αλλά καρτ”.
Δεν είναι δυνατόν να λειτουργήσει η Δημοκρατία με λιπόψυχους περιορισμούς της θελήσεως, του κυρίαρχου κατά τ΄ άλλα Ελληνικού λαού ,του οποίου ναι μέν του αναγνωρίζουμε πολιτική ωριμότητα, όμως στην πράξη του αμφισβητούμε την ικανότητα να ψηφίζει με υπευθυνότητα.
Όσο υπεύθυνος είναι ο λαός για να εκλέγει τις κυβερνήσεις του, άλλο τόσο και ίσως περισσότερο υπεύθυνος είναι για να προστατεύει και να θωρακίζει την Δημοκρατία από ανεύθυνα κόμματα και δημοκόπους πολιτικούς.
Αγαπητοί Συνάδελφοι,
Επειδή ρίξαμε ήδη στο τραπέζι της συζητήσεως την αλλαγή του εκλογικού νόμου για την τοπική αυτοδιοίκηση, αλλά και επειδή η συζήτηση για την αλλαγή του νόμου για τις εθνικές εκλογές δεν είναι και πολύ μακριά, πρέπει να προβληματισθούμε σοβαρά προς την κατεύθυνση γενναίων και ριζικών αλλαγών ενός παγίου εκλογικού συστήματος, που πρέπει να περιληφθεί στην επόμενη τροποποίηση του Συντάγματος, το οποίο θα δώσει τέλος στα εκλογικά τερτίπια αλλά και στην συνεχή γκρίνια μεταξύ των κομμάτων.
Αγαπητοί φίλοι,
Η Δημοκρατία για να μπορέσει να λειτουργήσει, κάνει μαζί με άλλες και τις εξής βασικές παραδοχές, παραδοχές τις οποίες έχουμε όλοι αποδεχθεί χωρίς να τις κρίνουμε:
1. Θεωρεί εκ προοιμίου τον λαό υπεύθυνο και ως εκ τούτου κυρίαρχο.
2. Δέχεται ότι η ψηφοφορία αποτελεί δικαίωμα όλων των πολιτών, με ορισμένες εξαιρέσεις και αναγνωρίζει στον καθένα μία ισότιμη ψήφο, διότι διαφορετικά δεν θα μπορούσαμε να τις συναθροίσουμε.
3. Εισάγει απαραιτήτως την λευκή ψήφο ως ψήφο συνειδητή, θετική και έγκυρη.
Εδώ λοιπόν είναι και ο πυρήνας της παρούσης παρεμβάσεως που σκοπό έχει να καταδείξει το έλλειμμα δημοκρατίας το οποίο δημιουργεί ο υφιστάμενος εκλογικός νόμος.
Θεωρώ ότι οποιαδήποτε συζήτηση για την εγκυρότητα ή μη των λευκών ψηφοδελτίων παρέλκει.
Διότι δεν είναι δυνατόν να αποτελεί λόγο ακυρώσεως μιας εκλογικής διαδικασίας η μη ύπαρξη λευκών ψηφοδελτίων στα εκλογικά τμήματα, λευκά ψηφοδέλτια που επίσημα άλλωστε μας τα δίνει μαζί με όλα τ΄ άλλα η εφορευτική επιτροπή και εμείς να τα συναθροίζουμε με τα άκυρα για να αποκρύπτουμε προφανώς τον αριθμό τους, εξισώνοντας έτσι μια συνειδητή ψήφο με την ψήφο της “πλάκας”, την ψήφο του εκβιασμού, την ψήφο των περιθωριακών ή την ψήφο των ανήμπορων ή αγραμμάτων;
Αποτελεί αυτό σεβασμό του πολίτη και της λαϊκής κυριαρχίας;
Γιατί άραγε ο νομοθέτης να προέβλεψε την λευκή ψήφο ως απαραίτητο συστατικό στοιχείο της ψηφοφορίας και κατ’ επέκτασιν εγκυρότητος της όποιας εκλογικής διαδικασίας;
Ποιο είναι το περιεχόμενο αλλά και το δικαίωμα που παρέχει ο νομοθέτης στον ψηφοφόρο να εκφρασθεί μέσω της λευκής του ψήφου;
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Η δημοκρατία για να λειτουργήσει σωστά και αποτελεσματικά χρειάζεται, όπως και η βουλή την αντιπολίτευσή της.
Χρειάζεται να νοιώθει την ανάσα της πίσω της, την δυνατότητα αμφισβητήσεως της κυριαρχίας της μπροστά της, τον φόβο της ανατροπής των υφισταμένων κομματικών σχηματισμών δίπλα της.
Το ρόλο αυτής της αντιπολιτεύσεως αναγνωρίζει ο νομοθέτης στο ανώνυμο και χωρίς φωνή κόμμα των λευκών ψηφοδελτίων, το οποίο βεβαίως και θα πρέπει να εκπροσωπείται με τις αδιάθετες έδρες που θα είναι όμως παρούσες με τα βαμμένα λευκά έδρανα στη βουλή, πράγμα όχι και τόσο τραγικό για την λειτουργία της δημοκρατίας, τα οποία όμως θα αποτελούν συνεχή υπενθύμιση, απαραίτητη για να συνετίζει από τις ακρότητες και κόμματα και πολιτικούς.
Έτσι η δημοκρατία θα θωρακίζεται έναντι οποιασδήποτε προσπάθειας ανατροπής της.
Το δημοκρατικό πολίτευμα έχει τεράστιες αντοχές αλλά και αυτορρυθμίσεις που μπορούν να αντέξουν τις όποιες προσπάθειες ανατροπής του.
Αυτές της τις αδυναμίες ας τις κάνουμε λοιπόν δύναμη αυτοσυντηρήσεως και προοπτικής.
Επειδή όμως το θέμα μας απασχόλησε και σε άρθρο το οποίο δημοσιεύθηκε στον επαρχιακό τύπο, κάποιοι, ακόμα και βουλευτές διεφώνησαν μαζί μας με το επιχείρημα ότι δεν μπορούν να προσμετρηθούν , αν και έγκυρα, τα λευκά ψηφοδέλτια στη διανομή των εδρών, διότι αποτελούν αρνητική και όχι θετική ψήφο, πράγμα άλλωστε που θα μπορούσαν πολλοί να υποστηρίξουν.
Όμως αγαπητοί φίλοι, γιατί μετριόνται ως έγκυρα τα λευκά ψηφοδέλτια στις όποιες ψηφοφορίες στη βουλή;
Γιατί θα πρέπει προς τους βουλευτές να επιφυλάσσουμε ειδική μεταχείριση έναντι των άλλων ψηφοφόρων;
Γιατί μετράει θετικά η αρνητική ψήφος στα εκάστοτε δημοψηφίσματα, μέσω των οποίων εγκρίνονται ή απορρίπτονται καίρια για τα συμφέροντα των λαών ζητήματα;
Το πρόσφατο άλλωστε παράδειγμα της Γαλλίας και της Ολλανδίας, που συνδέεται άμεσα με την αποδοκιμασία εισόδου στην Ε.Ε. της γείτονος, μας το επιβεβαιώνει.
Επί τέλους ας ισχύσει για όλες τις ψηφοφορίες αυτά που ισχύουν και στη βουλή ακόμα και στο θέμα της υποχρεωτικής ψηφοφορίας, η οποία πρέπει άμεσα να καταργηθεί..
Η ψήφος αποτελεί δικαίωμα των ψηφοφόρων και όπως όλοι γνωρίζουμε η άσκησις του ή μη εναπόκειται στη χωρίς περιορισμούς διακριτική επιθυμία του δικαιούχου, δικαίωμα που το αναγνωρίζουμε και στους βουλευτές. Όλοι άλλωστε θυμόμαστε το “ΠΑΡΟΝ ΔΕΝ ΨΗΦΙΖΩ”
Μην φαλκιδεύουμε λοιπόν αυτό τους το ύψιστο κατ΄ εμέ δικαίωμα και ας αφήσουμε την άσκησή του ή μη στη διακριτική επιθυμία του δικαιούχου,
Διότι με τον υφιστάμενο εκλογικό νόμο το έχουμε καταντήσει από δικαίωμα ψήφου σε υποχρέωση προς ψηφοφορίαν με ότι αυτό συνεπάγεται.
Σ’ αυτή λοιπόν τη βάση θα πρέπει οριστικά να λυθεί με κυβερνητική πρωτοβουλία η τροποποίηση του εκλογικού νόμου, ως προς την υποχρεωτική ψηφοφορία, αλλά κυρίως ως προς την εγκυρότητα και προσμέτρηση στη διανομή των εδρών, λευκών ψηφοδελτίων, διαφορετικά δε έχουν λόγο υπάρξεως. Προκειμένου να τα πετάμε αναρίθμητα, ευτελίζοντάς τα στη “χαβούζα” των ακύρων, ας έχουμε το πολιτικό θάρρος να τα καταργήσουμε από όλες τις ψηφοφορίες, δίνοντας τέρμα στην μαζική μέχρι υστερίας υποκρισία, του πολιτικού κόσμου, αλλά και στους φόβους που τους προκαλεί ο κίνδυνος ……..ανατροπής τους. Η δημοκρατία δεν μπορεί να ασκείται, αζημίωτα για την ίδια, με τέτοιου είδους εκπτώσεις.
Ας τολμήσουμε λοιπόν.
Η απόφαση του δικαστή που ύψωσε το ανάστημά του ενάντια στην περισσή υποκρισία των διαφωνούντων, μας δείχνει τον δρόμο, αλλά και μας γεμίζει ελπίδες για “να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα”, όπως λέει και το μελοποιημένο ποίημα του Γιώργου Σεφέρη.
Το δεδικασμένο που ήδη εδημιούργησε, στις επόμενες εκλογές θα σχηματίσει χιονοστιβάδα ενστάσεων που θα αμφισβητήσουν στην πράξει το εκλογικό αποτέλεσμα με όλες τις συνέπειες.
Γι΄ αυτό έχουμε υποχρέωση και μπορούμε να τ΄ αλλάξουμε όλα, αν αντέχουμε την πραγματικότητα και μαχώμεθα τον στρουθοκαμηλισμό.
Μπορούμε, όμως, σημαίνει θέλουμε. Θέλουμε τώρα, χωρίς να ρίχνουμε την μπάλα στο μέλλον.
Τελειώνοντας κ. πρόεδρε, θα ήθελα να συμφωνήσω, έστω και με βαριά καρδιά, με την πρωτοβουλία σας να επισκεφθείτε τον Αϊ-Στράτη, μέσα στα πλαίσια της εθνικής συμφιλιώσεως, ως τόπο εξορίας των κομμουνιστών.
Όμως, όπως όλοι γνωρίζουμε κ. πρόεδρε, η εθνική συμφιλίωση δεν επιτυγχάνεται με επιλεκτικές μνήμες και μονόπλευρες τιμές.
Οι ψυχές των ξεχασμένων - αξέχαστων νεκρών αγωνιστών της ελευθερίας του Έθνους, που θυσιαζόμενοι προσέφεραν τότε, το δικό τους μέλλον για το δικό μας ελεύθερο σήμερα, περιμένουν να τις δικαιώσετε, τιμώντας έργω τους τόπους και τους βωμούς της ηρωικής τους θυσίας.
Ευχαριστώ.

MΑΚΗΣ ΠΑΤΣΙΟΓΙΑΝΝΗΣ-ΓΕΩΠΟΝΟΣ-ΤΡΙΠΟΛΙΣ
Mέλος της Κ.Ε. ΝΕΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Έρευνα της Βουλής για το Λευκό σε Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία και Βρεττανία

Η λευκή ψήφος στις βουλευτικές εκλογές της Ιταλίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου
Η σημασία που η κάθε έννομη τάξη αποδίδει στη λευκή ψήφο προκύπτει από την νομική αντιμετώπιση των λευκών ψηφοδελτίων. Ετσι, η παντελής απουσία σχετικής ρύθμισης και η συνακόλουθη εξομοίωσή τους με τα άκυρα ψηφοδέλτια δηλώνει σαφέστατα απαξίωση και αποκλεισμό της λευκής ψήφου. Η πρόβλεψη χωριστής καταμέτρησής τους, ή έστω απλής προσάρτησής τους στο πρακτικό της εκλογής, – και συνεπώς και προηγούμενης διανομής τους – παρέχει, αντίθετα, δυνατότητα έκφρασης ψήφου αποδοκιμασίας του συνόλου των προτεινόμενων πολιτικών επιλογών. Η ψήφος όμως αυτή δεν είναι και ψήφος ανατρεπτική, εφόσον τελικά τα λευκά ψηφοδέλτια δεν συνυπολογίζονται για την εξαγωγή του εκλογικού αποτελέσματος.
Ειδικότερα:


Ι. Στην Ιταλία:
Οι βασικές διατάξεις που διέπουν την εκλογή των βουλευτών (deputati) περιέχονται στο ενιαίο κείμενο του πδ 361/1957, όπως αυτό έχει τροποποιηθεί, ιδίως με τον νόμο 277/1993 και το εκτελεστικό του πδ 14/1994.
Σημαντική καινοτομία του νόμου αυτού, η καθιέρωση μικτού, πλειοψηφικού για 475 από τους συνολικά 630 βουλευτές, εκλογικού συστήματος, -αντί του προϊσχύσαντος αμιγώς αναλογικού-, και διπλής ψηφοφορίας με δύο διαφορετικά ψηφοδέλτια (schede) και δύο κάλπες.
Κατά την διαλογή των ψήφων (scrutinio), ψηφοδέλτιο της μιας ή της άλλης κατηγορίας που “δεν περιέχει καμιά έκφραση ψήφου”1, σφραγίζεται αμέσως στο πίσω μέρος του από την εφορευτική επιτροπή2 και καταγράφεται σε ειδική στήλη του σχετικού πρακτικού. Την χωριστή αυτή καταγραφή προϋποθέτει η παρ. 7 του άρθρου 68 του πδ 361/1957 που ορίζει ότι, μόλις τελειώσει η διαλογή, ο πρόεδρος της εφορευτικής επιτροπής “επιβεβαιώνει προσωπικά την αριθμητική αντιστοιχία των ψηφίων που έχουν σημειωθεί στις διάφορες στήλες του πρακτικού με τον αριθμό ... των λευκών ψηφοδελτίων (schede bianche), ..., επαληθεύοντας τη συμφωνία των δεδομένων, τα διαβάζει δημόσια και τα πιστοποιεί ρητά στο πρακτικό”3. Παρόμοια είναι η διάταξη του άρθρου 20 παρ. 4 του πδ. 104/2003, εκτελεστικού του ν. 459/2001 που ρυθμίζει την άσκηση του δικαιώματος ψήφου από τους ιταλούς πολίτες του εξωτερικού. Η παρ. 3 του ίδιου άρθρου ρητά προβλέπει, εξάλλου, καταχώρηση των λευκών ψηφοδελτίων στο πρακτικό της εκλογής.
Η ιταλική εκλογική νομοθεσία προβλέπει, συνεπώς, δυνατότητα έκφρασης λευκής ψήφου με τα διανεμόμενα έντυπα ψηφοδέλτια. Τα “λευκά” αυτά ψηφοδέλτια δεν επηρεάζουν όμως το εκλογικό αποτέλεσμα, αφού δεν συμπεριλαμβάνονται στα έγκυρα που, μόνα αυτά, εκφράζουν τις κρίσιμες “έγκυρες ψήφους” (voti validi)45.


ΙΙ. Στη Γαλλία:
Το Σύνταγμα του 1958 ορίζει στο άρθρο 24 πως το Κοινοβούλιο, κατά το πρότυπο του δικαμεραλισμού, περιλαμβάνει δύο αντιπροσωπευτικά σώματα, συγκροτούμενα από τους εκπροσώπους που αναδεικνύει το εκλογικό σώμα κατά τις σχετικές εκλογές. Έτσι, η μεν Εθνοσυνέλευση (Αssemblée Νationale) συγκροτείται από βουλευτές που εκλέγονται με καθολική και άμεση ψηφοφορία, η δε Γερουσία (Sénat), συγκροτείται από γερουσιαστές που εκλέγονται με καθολική και έμμεση ψηφοφορία. Κατ΄ εξουσιοδότηση του συντακτικού νομοθέτη (άρθρ. 25 του Συντάγματος), ο κοινός νομοθέτης ρυθμίζει ειδικότερα τα σχετικά με τις εκλογές για την ανάδειξη των βουλευτών και των γερουσιαστών με οργανικό νόμο, οι διατάξεις του οποίου έχουν ενσωματωθεί στον Εκλογικό Κώδικα (Code Électoral).
Ειδικά ως προς τις λευκές ψήφους, στον Εκλογικό Κώδικα, που αποτελείται από δύο μέρη, το Νομοθετικό Μέρος (Partie Législative) και το Κανονιστικό Μέρος (Partie Réglementaire – Décrets en Conseil d’ Etat), αναφέρονται τα ακόλουθα άρθρα:
1. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ (PARTIE LÉGISLATIVE)
A. ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ (ASSEMBLÉE NATIONALE)
Στο Νομοθετικό Μέρος, Βιβλίο Πρώτο (Livre I – Élection des Députés, des Conseillers Généraux et des Conseillers Municipaux des départements), Τίτλος Πρώτος, (Titre I – Dispositions communes à l’ élection des députés, des conseillers généraux et des conseillers municipaux), Κεφάλαιο Έκτο, (Chapitre VI – Vote), Τμήμα Δεύτερο (Section II - Opérations de vote), και ειδικότερα στα άρθρα L 54 – L 70 του Τμήματος αυτού, προβλέπονται τα σχετικά με τη διαδικασία της ψηφοφορίας για την ανάδειξη των μελών της γαλλικής Εθνοσυνέλευσης. Οι διατάξεις αυτές προβλέπουν ειδικά ότι σε εκλογικά τμήματα άνω των 3.500 εγγεγραμμένων εκλογέων, όπου η ψηφοφορία διεξάγεται με μηχανικά μέσα, τα μέσα αυτά της ψηφοφορίας, που καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, πρέπει να επιτρέπουν την καταχώρηση λευκής ψήφου6.
Στα καταστήματα που η ψηφοφορία διεξήχθη με τον ανωτέρω τρόπο, με μηχανικά μέσα δηλαδή, ορίζεται περαιτέρω ότι μετά το πέρας της ψηφοφορίας, ο Πρόεδρος της Εφορευτικής Επιτροπής φανερώνει, εκτός από το άθροισμα των ψήφων που συγκέντρωσε κάθε λίστα ή κάθε υποψήφιος, και τον αριθμό των λευκών ψηφοδελτίων, κατά τρόπο που να επιτρέπει την ανάγνωσή του από τα μέλη της Επιτροπής, τους εκπροσώπους των υποψηφίων βουλευτών και των παρόντων εκλογέων7.
Οι λευκές ψήφοι δεν συνυπολογίζονται στην εξαγωγή του εκλογικού αποτελέσματος. Προσαρτώνται στα Πρακτικά Ψηφοφορίας, με σχετική σημείωση για τον λόγο της προσάρτησής τους σε αυτά8.
B. ΓΕΡΟΥΣΙΑ (SÉNAT)
Στη διαδικασία της ψηφοφορίας για την ανάδειξη των γερουσιαστών αναφέρονται τα άρθρα L 294 – LO 325, Βιβλίο Δεύτερο (Livre II – Élection des Sénateurs des départments), Tίτλος Tέταρτος (Titre IV – Élection des Sénateurs), του Νομοθετικού Μέρους του Εκλογικού Κώδικα, και ειδικότερα τα άρθρα L 312 – L 318 του Εβδόμου Κεφαλαίου (Chapitre VII – Opérations de vote). Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου L 313, στα εκλογικά τμήματα άνω των 3.500 εγγεγραμμένων εκλογέων, όπου η ψηφοφορία διεξάγεται με μηχανικά μέσα, τα μέσα αυτά πρέπει να πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου L 57 – 1 (βλ. ανωτέρω), δηλαδή πρέπει να προβλέπεται η δυνατότητα καταχώρησης λευκού ψηφοδελτίου στο μηχάνημα ψηφοφορίας. Περαιτέρω, το άρθρο L 316 ορίζει πως και στις εκλογές για την ανάδειξη των γερουσιαστών εφαρμόζονται οι διατάξεις L 43, L 63 – L 67, L 69 και L 70. Επομένως, ως προς τα λευκά ψηφοδέλτια ισχύουν όσα προαναφέρθηκαν σχετικά με τις εκλογές για την ανάδειξη των μελών της Εθνοσυνέλευσης, τα λευκά ψηφοδέλτια, δηλαδή, δεν συνυπολογίζονται στην εξαγωγή του εκλογικού αποτελέσματος.
2. ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ (PARTIE REGLEMENTAIRE – DECRETS EN CONSEIL D’ ETAT)
Ειδική διάταξη για τα λευκά ψηφοδέλτια ισχύει ως προς τις εκλογές για την ανάδειξη των γερουσιαστών. Σχετικά το άρθρο R 170 του Κανονιστικού Μέρους (Partie Réglementaire – Décrets en Conseil d’ Etat) του γαλλικού Εκλογικού Κώδικα προβλέπει ότι οι λευκές ψήφοι θεωρούνται άκυρες και δεν προσμετρώνται στο εκλογικό αποτέλεσμα9.
Συμπερασματικά, στη Γαλλία οι λευκές ψήφοι παραδοσιακά10 δεν συνυπολογίζονται μεταξύ των εγκύρων ψήφων για την εξαγωγή του εκλογικού αποτελέσματος. Κατά τούτο εξομοιώνονται προς τις άκυρες ψήφους. Αντιδιαστέλλονται, από την άλλη πλευρά, προς τις τελευταίες, καθώς επιτρέπουν στον εκλογέα να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα δηλώνοντας ταυτόχρονα σαφώς πως δεν επιθυμεί να στηρίξει δια της ψήφου του καμιά από τις προτεινόμενες πολιτικές επιλογές.
Η μεταβολή της ισχύουσας νομοθετικής μεταχείρισης της λευκής ψήφου, η οποία όχι μόνον την εξομοιώνει προς την άκυρη αλλά και δεν την καθιστά αντικείμενο χωριστής καταμέτρησης, αποτέλεσε ήδη από το 1880 στόχο μεγάλου αριθμού κοινοβουλευτικών πρωτοβουλιών11. Η πιο πρόσφατη πρόταση για την αναγνώριση της λευκής ψήφου κατατέθηκε την 18η Δεκεμβρίου 2002 από τους βουλευτές Jean – Pierre Abelin, Pierre Albertini, Hervé Morin και άλλα μέλη της ομάδας UDF (Union pour la Démocratie Française), καθώς και συνεργαζόμενους με αυτούς βουλευτές12. Η αναγνώριση της λευκής ψήφου, όμως, ως έγκυρης προσκρούει καταρχάς σε αντιρρήσεις ως προς το σκόπιμο της καθιέρωσής της στις προεδρικές εκλογές, όπου ένα μεγάλο ποσοστό λευκών ψήφων προσμετρημένο για τον προσδιορισμό της απόλυτης πλειοψηφίας θα οδηγούσε σε αδιέξοδο, καθώς θα δυσχέραινε την ανάδειξη του Προέδρου της Δημοκρατίας τόσο κατά τον πρώτο γύρο των εκλογών όσο και κατά τον δεύτερο γύρο των εκλογών, όπου ο υποψήφιος δύσκολα θα συγκέντρωνε την απαιτούμενη απόλυτη πλειοψηφία των ψήφων13. Ομοίως υποστηρίζεται ότι θα συνέβαινε και στις βουλευτικές εκλογές, αφού ο συνυπολογισμός ως εγκύρων των λευκών ψηφοδελτίων, κατά το πλειοψηφικό σύστημα των δύο γύρων, θα ανύψωνε τον απαιτούμενο αριθμό για τη συγκέντρωση της απόλυτης πλειοψηφίας σε τέτοια επίπεδα που να απαιτείται τις περισσότερες φορές και δεύτερος γύρος εκλογών προκειμένου να εκλεγεί κάποιος βουλευτής14. Σχετικά είναι και τα επιχειρήματα για την αμφισβήτηση της αξιοπιστίας και της νομιμοποίησης ενός βουλευτή εκλεγμένου με ποσοστό κατώτερο του 50%15.
Έτσι, κατά τη συνεδρίαση της αρμόδιας Επιτροπής για τους συνταγματικούς νόμους, τη νομοθεσία και τη γενική διοίκηση της Δημοκρατίας (Commision des lois constitutionelles, de la législation et de l’ administration générale de la République) της 30.1.2003, συζητήθηκε η ανωτέρω πρόταση και έγινε δεκτή εν μέρει16, πλην όμως στη συνέχεια αναπέμφθηκε στην ίδια Επιτροπή.


ΙΙΙ. Στη Γερμανία:
Σύμφωνα με τον Ομοσπονδιακό Εκλογικό Νόμο της Γερμανίας (Bundeswahlgesetz, BWG)17, τα μέλη της Γερμανικής Ομοσπονδιακής Βουλής (Deutscher Bundestag) αναδεικνύονται μέσα από τις εθνικές εκλογές (άρ. 1 BWG), που διεξάγονται στην εδαφική επικράτεια της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας (Bundesrepublik Deutschland) κάθε τέσσερα χρόνια.
Το εκλογικό σύστημα στις εκλογές αυτές είναι μικτό. Συνδυάζει το στοιχείο της πλειοψηφικής ψήφου μέσω της προσωπικής εκλογής των υποψηφίων και την αρχή της αναλογικής εκπροσώπησης.
Ειδικότερα, κάθε ψηφοφόρος έχει δικαίωμα δύο ψήφων (Stimmen) : Η πρώτη ψήφος (Erststimme) είναι για την προσωπική εκλογή ενός υποψηφίου, που εκπροσωπεί μία εκλογική περιφέρεια (Kreiswahlvorschlaege) (ο υποψήφιος, στην περίπτωση αυτή ονομάζεται Wahlkreisabgeordnete)18 και η δεύτερη ψήφος (Zweitstimme) είναι για την εκλογή μίας Λίστας Ομόσπονδου Κρατιδίου (Landeswahlvorschlaege – Landeslisten)19 (άρ. 4 BWG).
Την ημέρα της διεξαγωγής των εκλογών (Tag der Hauptwahl – Wahltag) οι πολίτες που είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους (Waehlerverzeichnis) κάθε εκλογικής περιφέρειας (Wahlbericht) είτε προσέρχονται στους χώρους των εκλογών, προκειμένου να ρίξουν το ψηφοδέλτιό τους (Stimmzettel) στις κάλπες [ή να ψηφίσουν μέσω των ειδικών εκλογικών μηχανών (Wahlgeraete)], είτε αποστέλλουν την ψήφο τους με το ταχυδρομείο (Briefwahl)20.
Σύμφωνα με το άρ. 30 BWG, μοιράζονται ψηφοδέλτια (Stimmzettel) μίας μόνο μορφής. Συγκεκριμένα, κάθε ψηφοδέλτιο περιλαμβάνει : α) αφ’ ενός μεν για την εκλογή των υποψηφίων των εκλογικών περιφερειών, τα ονόματα των υποψηφίων, β) αφ’ ετέρου, δε, για την εκλογή με Λίστες Ομόσπονδων Κρατιδίων, τα ονόματα των κομμάτων και τα ονόματα των πέντε πρώτων υποψηφίων των Λιστών.
Καμία διάταξη του Εκλογικού Νόμου δεν αναφέρεται στα λευκά ψηφοδέλτια ως ξεχωριστή κατηγορία. Η λευκή ψήφος κατά την ουσιαστική της έννοια (τη δυνατότητα, δηλαδή, απόρριψης, εκ μέρους του εκλογέα, του συνόλου των προτεινομένων υποψηφιοτήτων21), θεωρείται στο γερμανικό εκλογικό σύστημα άκυρη ψήφος.
Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρ. 34, 35 και 36 (που αφορούν τη διαδικασία για την ψηφοφορία με ψηφοδέλτια, εκλογικές μηχανές και επιστολικές ψήφους, αντίστοιχα), προκειμένου να είναι έγκυρη η ψήφος κάθε εκλογέα, ο τελευταίος πρέπει να έχει σημειώσει ένα σταυρό (ή άλλο διακριτικό σημείο, που φανερώνει με σαφήνεια τη βούληση ψήφου του), στη μεν πρώτη ψήφο του, δίπλα στο όνομα του υποψηφίου μέλους του Κοινοβουλίου, που επιθυμεί να ψηφίσει, στη δε δεύτερη ψήφο του, δίπλα στη Λίστα του Ομόσπονδου Κρατιδίου, που επιθυμεί να ψηφίσει.
Άκυρες (ungueltig) (άρ. 39 BWG) θεωρούνται οι ψήφοι -και καταχωρούνται ως τέτοιες αδιακρίτως κατά την καταμέτρηση-, όταν, μεταξύ άλλων22, το ψηφοδέλτιο δεν φέρει σταυρό (ή άλλο διακριτικό σημείο, που φανερώνει τη βούληση ψήφου του εκλογέα) και, γενικότερα, όταν δεν απεικονίζει αναμφισβήτητα τη βούληση ψήφου του εκλογέα.
Επομένως, ο Εκλογικός Νόμος δεν αναγνωρίζει ρητά στους ψηφοφόρους το δικαίωμα να μην ψηφίσουν κανέναν υποψήφιο ή καμία Λίστα υποψηφίων, να απορρίψουν, δηλαδή, όλες τις προτεινόμενες πολιτικές επιλογές. Είτε θα εκφράσουν ρητά τη βούλησή τους για την εκλογή αυτών, είτε, σε αντίθετη περίπτωση, η ψήφος τους καθίσταται άκυρη23. Σημειωτέον, πάντως, ότι η ψήφος στο γερμανικό εκλογικό σύστημα δεν είναι υποχρεωτική, γεγονός που προσφέρει στους εκλογείς τη δυνατότητα της αποχής ως τρόπο έκφρασης της απόρριψης εκ μέρους τους του συνόλου των πολιτικών επιλογών.
Συμπερασματικά, στη γερμανική εκλογική νομοθεσία, η λευκή ψήφος ουσία (απόρριψη του συνόλου των προτεινομένων πολιτικών επιλογών) θεωρείται άκυρη. Η λευκή ψήφος τύποις (λευκό ψηφοδέλτιο) δεν υφίσταται24.


ΙV. Στο Ηνωμένο Βασίλειο
1. Γενικά
Στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν υπάρχει ενιαίος εκλογικός νόμος (Single Elections Act). Η εκλογική διαδικασία διέπεται αποσπασματικά από τις διατάξεις μεμονωμένων ρυθμίσεων. Ενδεικτικά αναφέρονται οι νόμοι περί “Εθνικής Αντιπροσωπίας” ή “Αντιπροσώπευσης του Λαού” (Representation of the People Act 1983, 1985, 2000) καθώς και ο νόμος περί “Πολιτικών Κομμάτων, Εκλογών και Δημοψηφισμάτων” (Political Parties, Elections and Referendums Act 2000 Chapter 41).25
Το Βρετανικό εκλογικό σύστημα είναι πλειοψηφικό. Σε μονοεδρικές περιφέρειες εκλέγεται ο υποψήφιος με τον μεγαλύτερο αριθμό ψήφων (First Past the Post – FPTP).26 Επιγραμματικά, τo σύστημα αυτό συνδέεται με την ανάδειξη μονοκομματικών κυβερνήσεων, με την συνοχή της αντιπολιτευτικής πρακτικής, την αμεσότερη σύνδεση του υποψηφίου με συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, αλλά και με τον κοινοβουλευτικό αποκλεισμό των “τρίτων κομμάτων” (third parties - δυσαναλογία μεταξύ ψήφων και εδρών).27 Στο πλειοψηφικό σύστημα, η απλοποίηση της αντίθεσης ανάμεσα στην πλειοψηφία και τη μειοψηφία είναι προτιμότερη από τα πολιτικά πλεονεκτήματα της ισομερούς, αναλογικής εκλογικής εκπροσώπησης (fair representation – equity).28
2. “Λευκή Ψήφος”
Η ψήφος στις εθνικές εκλογές δεν είναι υποχρεωτική. Κατά την εκλογική διαδικασία δεν διανέμεται λευκό ψηφοδέλτιο. Ο τύπος του ψηφοδελτίου είναι κοινός σε κάθε εκλογική περιφέρεια και περιλαμβάνει μόνο τα ονόματα των αντίστοιχων υποψηφίων. Αρμόδια για το σχεδιασμό των ψηφοδελτίων (ballot paper design) και την ανασκόπηση εκλογικών και πολιτικών θεμάτων είναι η Εκλογική Επιτροπή (Electoral Commission), η οποία συστάθηκε το 200029 από το Βρετανικό Κοινοβούλιο και υφίσταται ως ανεξάρτητος από τα κόμματα και την κυβέρνηση οργανισμός.
Στο πλειοψηφικό σύστημα ο ξεχωριστός χαρακτήρας της λευκής ψήφου (έτσι όπως ορίζεται στα αναλογικά συστήματα) συγχωνεύεται σημασιολογικά τόσο με την άκυρη ψήφο όσο και με τα ποσοστά αποχής. Και στις δύο περιπτώσεις ως “λευκή” θεωρείται η ψήφος που δεν εκφράζει σαφή επιλογή υπέρ του ενός ή του άλλου υποψηφίου30. Στην σχετική ορολογία η λευκή ψήφος αναφέρεται ως “χαμένη” ή “κατεστραμμένη” ψήφος (wasted vote, spoiled ballot, blank vote), ενώ δύναται να ερμηνευθεί γενικά (έστω και υπό την μορφή της αποχής) ως στάση διαμαρτυρίας.
Στο βαθμό που η λευκή ψήφος αντιμετωπίζεται όπως η αποχή (αναλόγως του κοινού παρανομαστή εξομοίωσης, πχ. ως στάση διαμαρτυρίας ή πολιτική απάθεια), κύριο μέλημα των πρόσφατων προτεινόμενων νομοθετικών ρυθμίσεων είναι η ενίσχυση της συμμετοχής στις εκλογές31. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το ποσοστό συμμετοχής (turnout) στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές το 2001 άγγιξε μόλις το 59,4% (71,6% το 1997) και ήταν το χαμηλότερο από τις εθνικές εκλογές του 191832.
Κύρια πρόταση της Εκλογικής Επιτροπής είναι η προσθήκη στο ψηφοδέλτιο μιας επιπλέον δυνατότητας “μη επιλογής” κανενός από τους υποψηφίους (“none of the above”), με κύριο στόχο την καταγραφή αλλά και την δυνατότητα έκφρασης της αρνητικής συμμετοχής.
3. Παρατήρηση
Ανεξάρτητα από τις επιμέρους διαφοροποιήσεις ως προς την επίδραση και τη σημασία της αποχής, της άκυρης και της λευκής ψήφου και οι τρεις εκδοχές αποτελούν εκδήλωση της ελεύθερης εκλογικής συμπεριφοράς και της αντιπροσωπευτικότητας του πολιτικού συστήματος. Ιστορικές αλλά και σύγχρονες εμπειρίες ποσοστών συμμετοχής που πλησιάζουν το 100% κινούνται εύλογα σε αντίθετη κατεύθυνση. Από την άλλη, θα ήταν λάθος να υποτεθεί ότι τα ποσοστά αποχής και ο αριθμός άκυρων ή λευκών ψηφοδελτίων αποτελούν από μόνα τους επαρκείς ενδείξεις δημοκρατικότητας και ελευθερίας των επιλογών. Συχνά συνδέονται αιτιακά με συγκεκριμένες πολιτικές πρακτικές.


Ανακεφαλαιώνοντας:
Μόνο στην Ιταλία αναγνωρίζονται από τον νομοθέτη τα λευκά ψηφοδέλτια ως ιδιαίτερη κατηγορία. Στη Γαλλία η εκφρασμένη λευκή ψήφος θεωρείται άκυρη. Στη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν παρέχεται η δυνατότητα έκφρασής της.
Αθήνα, 6 Αυγούστου 2004


Οι συνεργάτες του Επιστημονικού Συμβουλίου της Βουλής
-για την Ιταλία: Ανδρέας Κούνδουρος,
-για τη Γαλλία: Δημήτρης Κανελλόπουλος και Γεωργία Μακροπούλου,
-για τη Γερμανία: Μαριάνθη Γ. Καλυβιώτου,
-για το Ηνωμένο Βασίλειο: Αλέκος Κουτσογιάννης και Ελίνα Κανελλοπούλου.

Η Πολιτική Σημασία του Λευκού

Έχοντας μιλήσει μέχρι τώρα κατά της αποχής και υπέρ του λευκού, με κύριο άξονα υποστήριξης του τελευταίου την ανατροπή της φημολογίας πως το λευκό πάει στο πρώτο κόμμα, θα ήθελα να μιλήσω για την πολιτική αξία της λευκής ψήφου και, ταυτόχρονα να τονίσω-αποσαφηνίσω ορισμένα πράγματα.

1. Προτείνω τη λευκή ψήφο μόνο υπό την προϋπόθεση πως αυτή θα συνοδευτεί από τις δράσεις εκείνες που αξιώνουν την αναγνώρισή της. Οι δράσεις αυτές έχουν ως κύριο άξονα την προσφυγή στη Δικαιοσύνη για την προσμέτρηση των λευκών στο συνολικό εκλογικό αποτέλεσμα, ανεξάρτητα από το ποσοστό που θα λάβει. Χωρίς αυτή την προϋπόθεση, η λευκή ψήφος είναι ίσης πολιτικής και πραγματικής βαρύτητας με την αποχή-άκυρο, επιλογές που φυσικά απορρίπτω τόσο ‘ιδεολογικά’ όσο και πρακτικά (στη βάση δηλαδή της αποτελεσματικότητας). [Ως πραγματική βαρύτητα εννοώ την πρακτική της αξία και αντιμετώπιση, όπως προκύπτει εκ του αποτελέσματος, ενώ ως πολιτική εννοώ τον πολιτικό συμβολισμό που έχει για το πολιτικό μας σύστημα -όχι μόνο το κομματικό, αλλά το ευρύτερα πολιτικό. Θα αναφερθώ σε αυτό παρακάτω].
Έχω δεσμευτεί, απέναντι σε φίλους που ποτέ δεν πήγαν να ψηφίσουν και είπαν πως θα το κάνουν τώρα για το λευκό αλλά “θα την κάνεις την προσφυγή” όπως είπαν αυστηρά, απέναντι σε όσους έπεισα μέσα από αυτή την ιστοσελίδα και, κυρίως, απέναντι στον εαυτό μου πως αυτό θα γίνει· έστω και αν την έκανα μόνη μου (αν και απ’ ότι φαίνεται δεν θα είμαι μόνη μου). Οπότε, το λευκό βγαίνει απ’ τη λογική του άκυρου-αποχής και γίνεται μοχλός κινητοποίησης, εφόσον οι συμφωνούντες μαζί μου δε μένουν στο “θα την κάνεις την προσφυγή” αλλά προχωρούν στο “θα την κάνουμε την προσφυγή”.

2. Το λευκό το προτείνω για τις συγκεκριμένες εκλογές και μόνο. Δεν συνιστά το λευκό συγκεκριμένη ιδεολογική πρόταση, και στην πραγματικότητα χρειαζόμαστε μια σαφή πολιτική πρόταση. Συνεπώς, η λογική να το δυναμώσουμε και να ‘τραβήξουμε’ και άλλους στις επόμενες εκλογές δε με εκφράζει. Το λευκό προτείνεται ως αντίδραση, τιμωρία και διαμαρτυρία σε μια πολιτική συγκυρία όπου το κομματικό σύστημα είναι αρκετά έως τελείως αναξιόπιστο και η γενικότερη πολιτική κατάσταση εκρηκτική. Ταυτόχρονα, η παρούσα συγκυρία είναι ευνοϊκή για μια μαζικότερη αντίδραση μέσα στο ίδιο το σαθρό πολιτικό σύστημα που οι κομματικές μας ‘επιλογές’ έχουν δημιουργήσει (άλλες λίγο και άλλες πολύ).
Θα ήταν ίσως γραφικό, αλλά πάντως αδιέξοδο να πηγαίνουμε σε κάθε εκλογική αναμέτρηση στα δικαστήρια∙ όπως φαίνεται και από προηγούμενες προσπάθειες, κάτι τέτοιο και κουράζει και χάνει την αξία του. Όμως, στην παρούσα συγκυρία, με την πρόσφατη απόφαση του ΑΕΔ για την υπόθεση Αχιλλέα Καραμανλή και τη διάθεση πολλών να διαμαρτυρηθούν για όσα συμβαίνουν, έχουμε τις ιδανικότερες συνθήκες για τη ‘λευκή διαμαρτυρία’.

3. Το λευκό είναι μια εναλλακτική πολιτική πρόταση, δεν είναι αρνητική ψήφος. Είναι μια επιλογή διαμαρτυρίας και διεκδίκησης: διεκδίκησης της ελεύθερης έκφρασης της λαϊκής βούλησης πέρα από δεδομένες, στημένες και ελεγχόμενες επιλογές, διεκδίκησης της προσμέτρησης αυτής της βούλησης, και διεκδίκησης της τιμωρίας των υπευθύνων. Το λευκό στρέφεται κατά όλων των κομμάτων, αφού η ποσοστοποίησή του θα μειώσει τα ποσοστά όλων των υπολοίπων, αλλά κυρίως ενάντια σε αυτούς που πριν τρία χρόνια επέβαλαν μια (σωστή) απόφαση για εντελώς λάθος και μικορπολιτικούς λόγους. Φυσικά, η προσμέτρησή του στα συνολικά ποσοστά δε θα γίνει αυτόματα αλλά, αν γίνει, θα είναι ύστερα από δική μας προσπάθεια και επιμονή.
Ως επιλογή είναι εξίσου, ή και περισσότερο σαφής από την προτροπή “Όχι ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, ψηφίστε μικρά κόμματα”. Αν και αντιλαμβάνομαι τη λογική αυτής της προτροπής, αποτελεί και αυτή μια επιλογή διαμαρτυρίας και τιμωρίας. Είναι μια αρνητική ψήφος, λοιπόν, αυτή που προτείνεται προς οποιοδήποτε μικρό κόμμα μόνο και μόνο ως τέτοιο, μόνο ως απαξίωση των μεγάλων. Αντίθετα, δεν είναι αρνητική ψήφος αυτή που προτείνει συγκεκριμένο πολιτικό κόμμα, και εξηγεί και τους λόγους αυτής της –θετικής- επιλογής. Και, γι αυτό το λόγο έγραψα εξ’ αρχής ότι, όσοι θέλουν συνειδητά να ψηφίσουν ένα συγκεκριμένο μικρό κόμμα, να το προτιμήσουν: αποτελεί την καλύτερη και συνειδητότερη πολιτική επιλογή. Όχι όμως να προτείνεται το “οποιοδήποτε μικρό κόμμα” έτσι απλά, ως μικρό. Μπροστά σε αυτή την πρόταση, το λευκό είναι θετική ψήφος: συγκεκριμένη, συνειδητή και, κυρίως, πρόταση δράσης. Και αυτή είναι η πολιτική αξία του λευκού.

4. Η πολιτική σημασία του λευκού έγκειται στη δράση και συσπείρωση που εμπεριέχει. Το πρόβλημα στην Ελλάδα, όπως και σε πολλές κοινοβουλευτικές δημοκρατίες, είναι ότι η πλειοψηφία των πολιτών έχουν εναποθέσει τις τύχες τους σε μια ομάδα πολιτικών οι οποίοι, συνήθως, δεν επιτελούν σωστά το ρόλο τους και, ως εκ τούτου, γίνονται αντικείμενο επικρίσεων ή και ύβρεων από τη μεριά των πολιτών∙ πολιτών που στη συνέχεια τους ξαναψηφίζουν, και ούτω καθεξής. Στο ενδιάμεσο των εκλογών κυριαρχεί η αδράνεια, η οποία σαφώς προέρχεται από τη μετάθεση ευθυνών στο κόμμα που επιλέχτηκε (μεταξύ άλλων λόγων φυσικά). Έτσι, δεν υφίσταται η κοινωνία πολιτών, που είναι απαραίτητη για να λειτουργήσει η Πόλις και το πολιτικό σύστημα.
Σαφώς εξαίρεση αποτελούν όσοι δραστηριοποιούνται ενεργά, κι ας είναι η μειοψηφία. Από αυτούς, όσοι το κάνουν στα πλαίσια ενός κόμματος, κινήματος, κλπ έχουν λύσει το ΄πρόβλημα’ τι να ψηφίσουν και με συνέπεια ακολουθούν την επιλογή τους. Όσοι δεν εντάσσονται σε κάποια κίνηση, κόμμα κλπ, ή και διαφωνούν με αυτά, έχουν το πρόβλημα της εκλογικής τοποθέτησης.
Η προτροπή για “ψήφο σε οποιοδήποτε μικρό κόμμα” δε λύνει το πρόβλημα της αδράνειας ή της τοποθέτησης, που είναι το σημαντικότερο που πρέπει να αντιμετωπιστεί σήμερα. Μεταθέτει εξ’ ορισμού τις ευθύνες στο ‘πολιτικό σύστημα’ γενικά, δε συσπειρώνει, αφού είναι ψήφος αναγκαστική-αρνητική, και συνεπώς δεν κινητοποιεί. Άρα, το βασικό πολιτικό πρόβλημα –της αδράνειας και μετάθεσης ευθυνών– παραμένει.
Η λευκή ψήφος, χωρίς φυσικά να λύνει το πρόβλημα γενικά, προτείνει μια μεσοπρόθεσμη κινητοποίηση, που αφορά στις προσεχείς εκλογές. Πρώτον, είναι συγκεκριμένη και, συνεπώς, θετική, δηλαδή συνειδητή επιλογή. Δεύτερον, και σημαντικότερο, καλεί σε δράση. Υπάρχουν πολλές μορφές και επιλογές δράσης, και το λευκό είναι μια από αυτές. Δε θα ψηφίσουμε λευκό και θα πάμε σπίτια μας. Θα προσφύγουμε στη Δικαιοσύνη, θα συντονιστούμε, θα ενισχύσουμε οικονομικά τη δράση αυτή (αν χρειαστεί να πάμε σε ανώτερο δικαστήριο για δικαίωση), θα μαζευτούμε όλοι όταν θα εκδικαστεί η υπόθεση για να δηλώσουμε παρόν και συμπαράσταση, κλπ. Όλα αυτά, χωρίς να είναι πανάκεια, είναι κάτι. Απ’ το οποίο κανείς δεν ξέρει τι μπορεί να βγει. Και, αυτό είναι εξόχως σημαντικό.

5. Ο στόχος δεν είναι μόνο εκλογικός/πραγματικός αλλά, κυρίως, πολιτικός/συμβολικός. Ως εκλογικούς/πραγματικούς στόχους του λευκού εννοώ α) την προσμέτρηση των λευκών στο συνολικό ποσοστό και β) την κατανομή εδρών σε αυτό αν πετύχει ποσοστό άνω του 3%. Η επίτευξη αυτών των στόχων είναι δύσκολη αλλά δυνατή. Να ξεκαθαρίσουμε πως δεν μας εγγυάται κανείς το αποτέλεσμα της προσπάθειας, αυτό είναι σαφές άλλωστε. Όμως, όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό του λευκού, τόσο πιο δύσκολο θα είναι να αγνοηθεί ή να παραμεριστεί. Και σε αυτό θα ήθελα να προσθέσω πως η επίτευξη ενός σημαντικού ποσοστού για το λευκό δεν είναι καν δύσκολος στόχος. Αυτή την αισιοδοξία τη βασίζω στα εξής στοιχεία (όλα μαζί, και όχι το καθένα μόνο του).

• Στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές τα λευκά/άκυρα πήραν 2,2% επί των ψηφισάντων (7.571.601). Ο δε αριθμός των άκυρων λευκών ήταν 166.667, σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών (www.ypes.gr). Aπό αυτά, άκυρα ήταν το 1,63% και λευκά το 0,57%. Δεδομένης της μεγαλύτερης πληροφόρησης και κινητοποίησης που υπάρχει σήμερα, ενδέχεται κάποια από τα άκυρα που 'ψηφίστικαν' ως τέτοια να ενδυναμώσουν τα λευκά, δεδομένου πως και αρκετά άκυρα ‘ψηφίζονται’ ως διαμαρτυρία και δεν ήταν απλά ‘λάθη’. Βέβαια, ο χρόνος που έχουμε είναι εξαιρετικά λίγος για μια ανατροπή, αλλά θα μπορεί να είναι αρκετός αν κινητοποιηθούμε όλοι.

• Οι απόλυτοι αριθμοί είναι υπέρ μας. Για παράδειγμα, ο ΣΥΝ πήρε το 2004 3,26%, ήτοι 241.539 ψήφους (το ποσοστό είναι χωρίς να προσμετρώνται τα λευκά). Συνεπώς, οι ψήφοι που χρειάζονται για να πετύχουμε ένα αξιόλογο ποσοστό για το λευκό είναι εφικτοί. Ήδη, μέσω των e-mail που έχω στείλει και έχουν προωθήσει άλλοι με τη σειρά τους, έχουν σταλεί περίπου 105.000 ηλεκτρονικά μηνύματα με το κείμενό μου. Σε αυτά δεν συνυπολογίζω τον αριθμό των μηνυμάτων που επαναπροωθήθηκαν, ούτε τους επισκέπτες της ιστοσελίδας, κλπ. Φυσικά, αυτό δεν συνεπάγεται 105.000 άτομα που συμφώνησαν να ψηφίσουν λευκό, αλλά δείχνει πως υπάρχει μια μεγαλύτερη ενημέρωση και κινητοποίηση σε σχέση με το 2004. Γι αυτό έχω επιμείνει στο να προωθήσετε την ενημέρωση αυτή σε όποιον μπορείτε.




• Η αποχή το 2004 ήταν 23,6% επί του συνολικού ποσοστού των εγγεγραμμένων (εγγεγραμμένοι 9.897.626, ψήφισαν 7.571.601). Κάποιοι από αυτούς δεν ψήφισαν από αδιαφορία, άλλοι επειδή δεν μπορούσαν, άλλοι λόγω ‘αηδίας’ για το ‘σύστημα’. Κάποιοι δεν ψήφισαν συνειδητά, είτε για λόγους ιδεολογικούς (π.χ. μποϋκοτάζ στις εκλογές) είτε πιστεύοντας πως έτσι εκφράζουν τη διαμαρτυρία τους. Είναι σαφές πως, αν ένα, έστω μικρό, ποσοστό εξ αυτών επανατοποθετούσε τη διαμαρτυρία του προς το λευκό, το ποσοστό του λευκού θα ξεπερνούσε το 3% κατά πολύ. Και, όπως έχω ξαναπεί, είναι προτιμότερο –και πιθανότερο επίσης- να ενισχυθεί το λευκό από τους απέχοντες παρά από τους ψηφοφόρους των κομμάτων. Οι αριθμοί μιλάνε μόνοι τους: οι απέχοντες ήταν 2.326.025, και το 3% για το λευκό χρειάζεται μόνο 250.000 περίπου άτομα –περίπου τον έναν στους δέκα από αυτούς.




• Τέλος, έχει ακουστεί πολύ έντονα τις τελευταίες εβδομάδες (σε συζητήσεις, με SMS, κλπ) η άποψη “Μας μαυρίσαν, ας τους μαυρίσουμε. Αποχή”. Αν αυτή η επιθυμία ανθρώπων που θέλουν να διαμαρτυρηθούν, τιμωρήσουν κλπ αλλά δεν θέλουν να ψηφίσουν κάποιο κόμμα ενωθεί σε μια κοινή προσπάθεια, είναι σαφές πως το όφελος θα είναι τεράστιο. Αρκεί μόνο να υπάρξει πληροφόρηση. Γιατί, πολλοί απορρίπτουν το λευκό επειδή πιστεύουν την προπαγάνδα ότι το λευκό πάει στο πρώτο κόμμα ως αυταπόδεικτη αλήθεια. Και, τοποθετούνται στο άκυρο-αποχή. Αυτή την παραπληροφόρηση πρέπει να την σπάσουμε· και ας πράξει ο καθένας μετά κατά συνείδηση, όχι υπό την ‘επήρεια προκαταληπτικών παραισθήσεων’!. Γι’ αυτό επιμένω, ενημερώστε όσους μπορείτε. Δράστε δηλαδή. Σπάστε την παραπληροφόρηση. Καταπολεμήστε την αδράνεια με μια τόσο απλή και εύκολη δράση. Στέλνοντας μηνύματα στα κινητά ή στους υπολογιστές, μοιράζοντας φυλάδια, βγάζοντας αφισάκια…

Αν δράσουμε, κινητοποιηθούμε και ενωθούμε στο τέλος σε έναν στόχο, τόσο απλό και πολιτικό αλλά όχι κομματικό, το όφελος θα είναι δικό μας ΟΤΙ ΚΑΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ, όποιο και να είναι το αποτέλεσμα της προσφυγής. Επίσης, το πολιτικό ζήτημα που θα ανακινήσουμε με ένα σημαντικό ποσοστό λευκού θα είναι, εκτιμώ, μεγάλο και σημαντικό.
Πολλοί λένε, ‘μακάρι να γινόταν’, ‘ναι, φαντάσου να το ψήφιζαν πολλοί’, κλπ. Οι άνθρωποι γύρω μας, ενταγμένοι ως επί τω πλείστον στην κυρίαρχη νοοτροπία, έχουν πειστεί πως ‘ένας κούκος δε φέρνει την άνοιξη’, πως είναι ακατόρθωτο να γίνει αυτό. Όπως όμως προσπάθησα να δείξω παραθέτοντας τους αριθμούς παραπάνω, φαίνεται πως είμαστε ήδη κοντά στο 3% ή, τέλος πάντων, είναι απολύτως εφικτό. Μας το λένε αυτό για να εγκαταλείπουμε την ατομική μας προσπάθεια, την συνειδητή μας επιλογή, για να μας ‘χώνουν’ μες τη μάζα. Ενώ πρεσβεύουν τον ατομικισμό, όταν πρόκειται για ατομική αφύπνιση και δράση προσπαθούν να μας κόψουν τα φτερά. Δεν έχει αξία να δείτε πρώτα τους πολλούς να πηγαίνουν προς μια επιλογή για να ακολουθήσετε (στη λογική, ας αναγνωριστεί το λευκό και μετά, ή ας πιάσει το 3% και το ψηφίζουμε στις επόμενες). Πράξτε ατομικά, κατά συνείδηση, και τότε ίσως δείτε πως οι ‘κούκοι’ ήταν πολλοί τελικά. Και, τότε ίσως έρθει η άνοιξη. Ίσως. Τίποτα δεν είναι δεδομένο και αυτονόητο. Αλλά, πρέπει να πράξει ο καθένας κατά συνείδηση, όχι ως πρόβατο στη μάζα.

Κλείνοντας, θέλω να επικαλεστώ μια συνομιλία με φίλο, ο οποίος πείστηκε για την αξία του λευκού, και το προωθεί σε φίλους του. Μου είπε, “Νέλλη, δεν ξέρω τι θα ψηφίσω. Πίστεψα στο λευκό, αλλά ίσως ψηφίσω ΠΑΣΟΚ. Δεν θέλω με τίποτα να ξαναβγούν αυτοί οι …”. Η απάντησή μου ήταν η εξής: “Πραγματικά, σε καταλαβαίνω. Η κυβέρνηση της ΝΔ ήταν καταστροφική, Πήγαν τη χώρα πίσω 20 χρόνια, μέσα σε μια τριετία. Πρέπει να παραδεχτώ ότι έκανα λάθος όταν έλεγα (επί ΠΑΣΟΚ) ‘χειρότερα δε γίνεται'. Δυστυχώς, γινόταν και χειρότερα. Όμως, σκέψου το εξής: σε κάθε εκλογική αναμέτρηση αντιμετωπίζουμε το ίδιο σκηνικό: ψηφίζουμε τον έναν για να μην βγει ο άλλος. Η ίδια η ΝΔ βγήκε μόνο και μόνο επειδή ο κόσμος ήθελε να φύγει το ΠΑΣΟΚ. Κάθε φορά μας λένε πως ‘Αυτές οι εκλογές είναι κρίσιμες’. ΚΑΘΕ ΦΟΡΑ. Ή, ψηφίζουμε μικρά κόμματα για να τα ενισχύσουμε, για να μπουν στη Βουλή, για να σπάσουμε το δικομματισμό, κλπ, κλπ. Και, κάθε φορά, στις επόμενες εκλογές επαναλαμβάνεται το ίδιο σκηνικό. Μήπως τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να το αλλάξουμε; Αν όχι τώρα πότε; Ως πότε θα υποκύπτουμε σε εκβιαστικά διλήμματα;”.
Δεν ξέρω τι θα κάνει ο φίλος μου. Εγώ θα ψηφίσω λευκό. Και μετά, τα λέμε στο Δικαστήριο…

Φωτοτυπήστε – Μοιράστε

Φωτοτυπήστε – Μοιράστε

Αυτό το κείμενο είναι μια περίληψη 2 σελίδων του πλήρους κειμένου που υπάρχει σε αυτή την ιστοσελίδα. Φωτοτυπήστε και μοιράστε το κείμενο αυτό όπου μπορείτε: στη δουλειά σας, στον καφέ σας, στους φίλους σας, στο λεωφορείο, στο μετρό (πηγαίντε στο μετρό όσο ώρα νωρίτερα μπορείτε και μοιράστε το). Κανείς δεν θα ενημερώσει τον κόσμο αν δεν το κάνουμε μόνοι μας. Πολλοί ως τώρα, έιναι μαζί μας. Δράστε ο καθένας μόνος του, στη γειτονιά, στη συνοικία. ΔΡΑΣΤΕ ΤΟΠΙΚΑ.

ΑΠΟΛΥΣΤΕ ΤΟΥΣ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ

–ή, γιατί και πως το λευκό σημαίνει ΚΕΝΕΣ ΕΔΡΕΣ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ.

Τι ισχύει για το λευκό, την αποχή και το άκυρο
Το ‘λευκό’ είναι ψήφος διαμαρτυρίας για εκείνους τους πολίτες που επιθυμούν να παραμείνουν ενεργοί και να συμμετάσχουν στην εκλογική διαδικασία, όμως δεν εκφράζονται από τα υφιστάμενα κόμματα, είτε σε ιδεολογικό είτε σε πρακτικό επίπεδο. Όπως γίνεται αντιληπτό, η αποχή δε συνιστά αντίδραση: αποτελεί ένδειξη απάθειας και αδιαφορίας, αν και από μια μικρή μερίδα αντιμετωπίζεται ως συνειδητή επιλογή απαξίωσης της υπάρχουσας εκλογικής διαδικασίας ως μη δημοκρατικής. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, και σε πρακτικό επίπεδο, η αποχή είναι αναποτελεσματική διότι δεν προσμετράται στο εκλογικό αποτέλεσμα: ο ψηφοφόρος που απέχει απλά ‘δεν υπάρχει’ για το εκλογικό μας σύστημα: οι έδρες των κομμάτων θα βγουν από τους συμμετέχοντες ούτως ή άλλως, και το ποσοστό της αποχής θα αποτελέσει το πολύ-πολύ αντικείμενο μιας κουβέντας που γρήγορα θα ξεχαστεί. Το ίδιο ισχύει για το ‘άκυρο’, το οπποίο δεν προσμετράται, λογικά, αφού σημαίνει απλά ότι αυτός που το ‘έριξε’ έκανε κάποιο λάθος και η ψήφος του δεν είναι σαφής ή έγκυρη.
Το λευκό, από την άλλη, είναι μια πολιτική επιλογή, αλλά όχι μια κομματική επιλογή, που αρμόζει σε όσους δεν ταυτίζονται ή σε όσους διαφωνούν με όλα τα υφιστάμενα κόμματα, είτε σε ιδεολογικό είτε σε πρακτικό επίπεδο (δηλαδή σε επίπεδο αποτελεσματικότητας). Προτείνεται, επίσης, ως άρνηση της λογικής που λέει “μην ψηφίσετε ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, ψηφίστε μικρά κόμματα, όποια κι αν είναι αυτά”, δηλαδή ως άρνηση της λογικής που προτείνει το μικρό κόμμα εξ’ ορισμού, λόγω του μεγέθους του. Αλλά, η λογική του ‘εξ ορισμού’ είναι λανθασμένη ως τέτοια –εκτός και αν το μέγεθος μετράει!!! Αντιθέτως, αν ΚΑΙ τα μικρά κόμματα είναι αναποτελεσματικά, πρέπει και αυτά να απορρίπτονται.

Η παραπληροφόρηση και η αλήθεια
Το βασικότερο ‘επιχείρημα’ εναντίον του λευκού είναι ότι “πάει στο πρώτο κόμμα”!!! Δεν υπάρχει μεγαλύτερο και καλύτερα συντηρούμενο ψέμα.
Η αλήθεια είναι πως ΤΟ ΛΕΥΚΟ ΔΕΝ ΠΑΕΙ ΣΕ ΚΑΝΕΝΑ ΚΟΜΜΑ. Ξεκίνησε, λοιπόν, η φημολογία αυτή από τα μικρά κόμματα μέσα από την, σωστή αρχικά, επιχειρηματολογία τους κατά του λευκού που βασιζόταν στην άποψη ότι ρίχνοντας λευκό δεν ενισχύεις κάποιο μικρό κόμμα και, εμμέσως, ενισχύεις το δικομματισμό. Γιατί το λευκό είναι ψήφος διαμαρτυρίας, και, ως γνωστόν, τα μικρά κόμματα λαμβάνουν πολλές ψήφους διαμαρτυρίας. Συνεπώς, το λευκό θίγει τα μικρά κόμματα. Κι αυτό είναι αλήθεια. Είναι όμως διαφορετικό αυτό απ’ τη διαστρέβλωση πως το λευκό προσμετράται στο ποσοστό των μεγάλων κομμάτων ή του πρώτου κόμματος!

Ο νόμος, το Σύνταγμα και η γνωμοδότηση του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου
Το μόνο πρόβλημα που πραγματικά υπάρχει με το λευκό είναι ότι, στην πράξη, η αντιμετώπισή του από την επίσημη εκλογική πρακτική είναι η ίδια με του άκυρου: λευκά και άκυρα, αν και καταμετρώνται χωριστά, ανακοινώνονται μαζί και τίθενται εκτός ποσοστού στα τελικά αποτελέσματα. Έτσι, ενώ το λευκό αποτελεί συνειδητή τοποθέτηση, αντιμετωπίζεται κατ’ αυθαίρετο τρόπο ως άκυρο και … πετιέται στο καλάθι των αχρήστων μαζί με τα ‘λανθασμένα’ ψηφοδέλτια. Κατ’ αυθαίρετο τρόπο γιατί ο ίδιος ο εκλογικός νόμος θεωρούσε το λευκό έγκυρη ψήφο, χωρίς να επιβάλλει όμως είτε τον υπολογισμό της είτε το αντίθετο (π.δ. 351/2003) Το κενό νόμου, λοιπόν, που υφίστατο ως το 2004 ως προς τον υπολογισμό της λευκής ψήφου επέτρεπε αυτή την αντιμετώπιση.
Την επέτρεπε… Μέχρι το Μάιο του 2005, όταν το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο αποφάνθηκε υπέρ της προσμέτρησης του λευκού στο συνολικό εκλογικό αποτέλεσμα (απόφαση 12/2005 του Α.Ε.Δ., της 9/5/2005, παρατίθεται στο lefko-2007.blogspot.com). Αυτή η απόφαση αποτελεί νομολογία αλλά και τεκμηριωμένη άποψη της ανώτατης δικαστικής σύνθεσης της χώρας μας (με τη συμμετοχή του Αρείου Πάγου, του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Ελεγκτικού Συνεδρίου) και μάλιστα ιδιαίτερα πρόσφατη. Συνεπώς, το λευκό πλέον είναι και επισήμως αναγνωρισμένο από το δικαστικό μας σύστημα.

Αντίδραση και τιμωρία
Φυσικά, το επίσημο πολιτικό σύστημα θα επιδιώξει να μην το προσμετρήσει και να ‘στρουθοκαμηλίσει’ απέναντι στην απόφαση αυτή. Γιατί αναγνώριση του λευκού σημαίνει ΚΕΝΑ ΕΔΡΑΝΑ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ. Ήδη επόμενοι νόμοι, που θέλαν να προλάβουν τυχόν πρωτοβουλίες σαν κι αυτή, του επιφυλάσσουν την τύχη του άκυρου, χωρίς να είναι άκυρο. Για να έχουμε κενά έδρανα στη Βουλή και να προσμετρηθούν τελικώς τα λευκά θα πρέπει να δράσουμε ως πραγματικά ενεργοί πολίτες και με τα ένδικα μέτρα που προβλέπει ο ίδιος ο εκλογικός νόμος να ΑΠΑΙΤΗΣΟΥΜΕ την αναγνώριση του λευκού αμέσως μετά τις εκλογές. Αυτό βέβαια προϋποθέτει, εκτός από την απαραίτητη προσφυγή, και την κινητοποίηση των πολιτών. Θα πρέπει, δηλαδή, να είναι σε εγρήγορση ο κάθε πολίτης και να υποστηρίξει την προσφυγή ενεργά μέσω της συλλογής υπογραφών.
Συνεπώς, στην προκείμενη πολιτική συγκυρία, το λευκό, εκτός από επιλογή διαμαρτυρίας, είναι και ψήφος τιμωρίας όλων αυτών που μας κοροϊδεύουν ανοιχτά και απροκάλυπτα εδώ και αρκετά χρόνια και που καταπατούν το ίδιο το Σύνταγμα, χωρίς κανείς (‘μικρός’ ή ‘μεγάλος’) να το καταγγέλλει ή να κάνει κάτι γι’ αυτό. Η ίδια η προκήρυξη πρόωρων εκλογών, για παράδειγμα, συνιστά κοροϊδία, αφού η αναγγελία τους έγινε εσπευσμένα αμέσως μετά τον δεκαπενταύγουστο, αλλά και παραβίαση του Συντάγματος, αφού αυτό προβλέπει αυστηρά την τήρηση της τετραετίας –με μόνη εξαίρεση σημαντικό ζήτημα εθνικής σημασίας.
Έτσι, λοιπόν, φαίνεται πως μόνο αν θιγεί ο αριθμός των βουλευτών και, συνεπώς, η δουλειά και ο μισθός τους (σε ατομικό επίπεδο) και η συνολική ισχύς των κομμάτων (σε συλλογικό επίπεδο) υπάρχει δυνατότητα να αγγίξουμε κάποιες ‘ευαίσθητες χορδές’ των πολιτικών. Με τον ίδιο τρόπο, δηλαδή, που θίγονται και οι πολίτες καθημερινά: με την ΑΠΟΛΥΣΗ –ή την απειλή της απόλυσης. Γιατί οι πολίτες είναι οι εργοδότες τους.

Πάνω απ’ όλα συμμετοχή
Η πρόταση για λευκό δεν είναι μια ιδεολογική ή συγκεκριμένη τοποθέτηση για την άσκηση της διακυβέρνησης. Είναι πρόταση έμπρακτης διαμαρτυρίας και αποτελεσματικής τιμωρίας.
Είναι όμως πάνω απ’ όλα πρόταση συμμετοχής: μην απέχετε. Ψηφίστε. Γιατί η αποχή είναι η βασική τους επιδίωξη. Αλλά, επειδή όσοι απέχουν δεν επιθυμούν συνήθως να ψηφίσουν κάποιο από τα υφιστάμενα κόμματα, προτείνεται το λευκό. Για όλους τους λόγους που αναφέρθηκαν. Για να ενισχύσουν την αξία του μέσα από ένα μεγάλο ποσοστό. Σκεφτείτε πως η αποχή στις προηγούμενες εκλογές άγγιξε το 30%. Αν έστω και οι μισοί από αυτούς ψηφίσουν λευκό, το 3% όχι μόνο δε θα είναι ένα άπιαστο ποσοστό αλλά μπορεί και να ξεπεραστεί κατά πολύ αν επιλεγεί μαζικά αντί του άκυρου και, κυρίως, της αποχής. Μαζικά, συλλογικά, αλλά συνειδητά από τον καθένα μας ξεχωριστά. Τότε, λοιπόν, το πολιτικό σύστημα θα αναγκαστεί να κινηθεί προς κάποια κατεύθυνση. Και κάθε κίνηση είναι ευπρόσδεκτη μέσα στο υπάρχων βαλτωμένο πολιτικό σκηνικό.
Τέλος, ότι και να πράξετε εν τέλει, σπάστε την παραπληροφόρηση. Διακινείστε αυτό το κείμενο, ενημερώστε πως είναι ένα ψέμα ότι το λευκό ‘πάει στο πρώτο κόμμα –και μετά πράξτε κατά συνείδηση. Στείλτε το με e-mail σε όποιον γνωρίζετε. Δώστε το στους συμπολίτες σας. Φωτοτυπήστε το και μοιράστε το. Γιατί κανένα κόμμα, κανάλι, ραδιόφωνο ή και εφημερίδα ακόμη δε θα το κάνει. Ο καθένας μόνος του. Με σεβασμό στην ατομικότητα και στην ιδιαιτερότητα των απόψεων και πεποιθήσεων που πρέπει να διαμορφώνονται ελεύθερα στηριζόμενες στην αλήθεια. Και όλοι μαζί, ταυτόχρονα.
ΣΠΑΣΤΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ. Ώστε η όποια ψήφος, η όποια επιλογή, να είναι συνειδητή και ενημερωμένη. Και αυτό είναι το πιο σημαντικό.

Επικοινωνία: lefko2007@gmail.com
http://lefko-2007.blogspot.com//

Απολύστε τους βουλευτές

Ψήφος τιμωρίας: Κενά Έδρανα στη Βουλή!

Πώς μπορούμε να τιμωρήσουμε τους βουλευτές και τα κόμματα με το λευκό;

Γιατί το λευκό δεν πηγαίνει στο πρώτο κόμμα;

Γιατί όλοι πιστεύουν το αντίθετο;

Η Βουλή με 294, 290 ή και λιγότερους βουλευτές δε θα συνιστούσε Αντίδραση;

Αυτό το κείμενο αποτελεί μια προσπάθεια να διαλυθεί η σύγχυση που υπάρχει σχετικά με το ‘λευκό’, το άκυρο και την αποχή σε μεγάλη μερίδα των πολιτών. Είναι, δηλαδή, πρωτίστως μια προσπάθεια ενημέρωσης, με επιστημονικό και έγκυρο τρόπο, σχετικά με το ερώτημα «πού πάει η ψήφος μας». Ταυτόχρονα, και ανεξάρτητα από αυτό, συνιστά πρόταση για ‘λευκή’ ψήφο στις επερχόμενες εκλογές.
Τι ισχύει για το λευκό, την αποχή και το άκυρο
Το ‘λευκό’ είναι ψήφος διαμαρτυρίας για εκείνους τους πολίτες που επιθυμούν να παραμείνουν ενεργοί και να συμμετάσχουν στην εκλογική διαδικασία, όμως δεν εκφράζονται από τα υφιστάμενα κόμματα, είτε σε ιδεολογικό είτε σε πρακτικό επίπεδο. Πολίτης, άλλωστε, είναι αυτός που συμμετέχει στα κοινά, στα ‘της πόλης’ του. Συνεπώς, η συμμετοχή στις εκλογές είναι επιβεβλημένη μορφή συμμετοχής στο πολιτικό σύστημα, ακόμα και γι’ αυτούς που θα ήθελαν την αλλαγή του –ή μάλλον πρωτίστως γι’ αυτούς.
Όπως γίνεται αντιληπτό, η αποχή δε συνιστά αντίδραση: αποτελεί ένδειξη απάθειας και αδιαφορίας, αν και από μια μικρή μερίδα αντιμετωπίζεται ως συνειδητή επιλογή απαξίωσης της υπάρχουσας εκλογικής διαδικασίας ως μη δημοκρατικής. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, και σε πρακτικό επίπεδο, η αποχή είναι αναποτελεσματική διότι δεν προσμετράτε στο εκλογικό αποτέλεσμα: ο ψηφοφόρος που απέχει απλά ‘δεν υπάρχει’ για το εκλογικό μας σύστημα: οι έδρες των κομμάτων θα βγουν από τους συμμετέχοντες ούτως ή άλλως, και το ποσοστό της αποχής θα αποτελέσει το πολύ-πολύ αντικείμενο μιας κουβέντας που γρήγορα θα ξεχαστεί.
Το ίδιο ισχύει για το ‘άκυρο’. Καταρχάς είναι παράλογο να συζητάμε για το άκυρο καθώς αυτό δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένα ‘λάθος’, δεν είναι ψήφος: το άκυρο ισχύει σε κάθε διαδικασία και σημαίνει απλά ότι αυτός που το ‘έριξε’ έκανε κάποιο λάθος και η ψήφος του δεν είναι σαφής ή έγκυρη. Συνεπώς είναι παράλογο να συνιστά συνειδητή επιλογή. Σε πρακτικό επίπεδο, άλλωστε, έχει το ίδιο αποτέλεσμα με την αποχή: δεν προσμετράτε, όπως είναι λογικό άλλωστε, στο σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων και στο συνολικό αποτέλεσμα, και βγαίνει εκτός συνολικού αποτελέσματος.
Το ‘λευκό’ ως συνειδητή επιλογή
Το λευκό, από την άλλη, υπάρχει για να καταγράφεται η δυσαρέσκεια των πολιτών καθώς είναι μια επιλογή που προσφέρεται από την εκλογική διαδικασία: είναι μια πολιτική επιλογή, αλλά όχι μια κομματική επιλογή, που αρμόζει σε όσους δεν ταυτίζονται ή σε όσους διαφωνούν με τα υφιστάμενα κόμματα, είτε σε ιδεολογικό είτε σε πρακτικό επίπεδο (δηλαδή σε επίπεδο αποτελεσματικότητας). Προτείνεται, επίσης, ως άρνηση της λογικής που λέει «μην ψηφίσετε ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, ψηφίστε μικρά κόμματα, όποια κι αν είναι αυτά», δηλαδή ως άρνηση της λογικής που προτείνει το μικρό κόμμα εξ’ ορισμού, λόγω του μεγέθους του. Αλλά, η λογική του ‘εξ ορισμού’ είναι λανθασμένη ως τέτοια –εκτός και αν το μέγεθος μετράει!!! Αντιθέτως, αν ΚΑΙ τα μικρά κόμματα είναι αναποτελεσματικά, πρέπει και αυτά να απορρίπτονται. Δεν είναι παράλογο, για παράδειγμα, να προτείνεται η επιλογή του Καρατζαφέρη ως αντίδραση ή λύση σε ένα σαθρό και ανίκανο κομματικό σύστημα; Από την άλλη, βέβαια, αν κάποιος εκφράζεται από κάποιο από τα μικρά κόμματα, τότε θα πρέπει να προτιμήσει να ψηφίσει αυτά και όχι λευκό. Αν όμως πράγματι εκφράζεται. Όχι στη λογική «να τους βάλουμε στη Βουλή», ή στη λογική ‘του μεγέθους’… Κι αυτό γιατί πρέπει επιτέλους να λειτουργήσουν οι πολίτες, και το πολιτικό μας σύστημα, στη βάση της συνειδητοποίησης και της πραγματικής έκφρασης, και όχι στη βάση του εκβιασμού, των ψευδοδιλλημάτων και του δήθεν κατεπείγοντος (που βιώνουμε σε κάθε εκλογές).
Η παραπληροφόρηση και η αλήθεια
Το βασικότερο ‘επιχείρημα’ εναντίον του λευκού είναι ότι «πάει στο πρώτο κόμμα»!!! Μάλιστα πρόκειται για μια άποψη που προβάλλει η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών, αποδεικνύοντας τόσο την αδυναμία των Ελλήνων να σκεφτούν λογικά και κριτικά όσο και την κυριαρχία της κομματικής προπαγάνδας (είτε πρόκειται για μικρά είτε για μεγάλα κόμματα). Δεν υπάρχει μεγαλύτερο και καλύτερα συντηρούμενο ψέμα. Είναι σαν να υποστηρίζει κανείς πως το ποσοστό που έχει καταγραφεί για τα λευκά δίνεται σε κάποιο, οποιοδήποτε κόμμα. Είναι απλά παράλογο.
Η αλήθεια είναι πως ΤΟ ΛΕΥΚΟ ΔΕΝ ΠΑΕΙ ΣΕ ΚΑΝΕΝΑ ΚΟΜΜΑ. Ποτέ δεν ίσχυσε κάτι τέτοιο και, φυσικά, δεν ισχύει και σήμερα. Πρόκειται για μια προπαγάνδα η οποία ξεκίνησε από τα μικρά κυρίως κόμματα, διαμορφώθηκε από τον παραλογισμό που διέπει πολλούς, και έγινε αυταπόδεικτη αλήθεια. Ξεκίνησε, λοιπόν, η φημολογία αυτή από τα μικρά κόμματα μέσα από την, σωστή αρχικά, επιχειρηματολογία τους κατά του λευκού που βασιζόταν στην άποψη ότι ρίχνοντας λευκό δεν ενισχύεις κάποιο μικρό κόμμα και, εμμέσως, ενισχύεις το δικομματισμό. Γιατί το λευκό είναι ψήφος διαμαρτυρίας, και, ως γνωστόν, τα μικρά κόμματα λαμβάνουν πολλές ψήφους διαμαρτυρίας. Συνεπώς, το λευκό θίγει τα μικρά κόμματα. Κι αυτό είναι αλήθεια. Είναι όμως διαφορετικό αυτό απ’ τη διαστρέβλωση πως το λευκό προσμετράτε στο ποσοστό των μεγάλων κομμάτων ή του πρώτου κόμματος! Μια στρέβλωση που δεν έχει αποκατασταθεί από κανένα μικρό κόμμα –εννοείται, αφού στην προκειμένη περίπτωση η αλήθεια τα θίγει– και από κανένα μεγάλο –εννοείτε, αφού το ψέμα τα ευνοεί. Κι έτσι, τα μικρά κόμματα δεν επιδεικνύουν διαφορετική πολιτική λειτουργία από τα μεγάλα στο βαθμό που δεν αποκαθιστούν την αλήθεια, απλά ‘μικρότερη’ και αυτό συνιστά λόγο να ψηφίσει κανείς λευκό, δηλαδή να διαμαρτυρηθεί και εναντίων τους.
Ο νόμος, το Σύνταγμα και η γνωμοδότηση του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου
Το μόνο πρόβλημα που πραγματικά υπάρχει με το λευκό είναι ότι, στην πράξη, η αντιμετώπισή του από την επίσημη εκλογική πρακτική είναι η ίδια με του άκυρου: λευκά και άκυρα, αν και καταμετρώνται χωριστά, ανακοινώνονται μαζί και τίθενται εκτός ποσοστού στα τελικά αποτελέσματα (και αυτό με απλή λογική, χωρίς να διαβάσει κανείς τον εκλογικό νόμο, αποδεικνύει πως δεν πάει στο πρώτο κόμμα). Έτσι, ενώ το λευκό αποτελεί συνειδητή τοποθέτηση, αντιμετωπιζόταν μέχρι τώρα κατ’ αυθαίρετο τρόπο ως άκυρο και … πετιόταν στο καλάθι των αχρήστων μαζί με τα ‘λανθασμένα’ ψηφοδέλτια. Κατ’ αυθαίρετο τρόπο γιατί ο ίδιος ο εκλογικός νόμος δεν θεωρούσε το λευκό άκυρη ψήφο, χωρίς να επιβάλλει όμως είτε τον υπολογισμό της είτε το αντίθετο (ν. 3231/2004) Το κενό νόμου, λοιπόν, που υφίστατο ως προς τον υπολογισμό της λευκής ψήφου επέτρεπε αυτή την αντιμετώπιση.
Την επέτρεπε… Μέχρι το Μάιο του 2005, όταν το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο αποφάνθηκε υπέρ της προσμέτρησης του λευκού στο συνολικό εκλογικό αποτέλεσμα (απόφαση 12/2005 του Α.Ε.Δ., της 9/5/2005, παραθέτουμε στη συνέχεια το σκεπτικό της απόφασης). Αφορμή στάθηκε η προσφυγή του Αχιλλέα Καραμανλή, υποψήφιου βουλευτή της ΝΔ μετά τις προηγούμενες εκλογές· προσφυγή που έγινε όχι για την αποκατάσταση της τάξης, αλλά για να μικροπολιτικούς σκοπούς και προσωπικό συμφέρον. Πέρα από την πρόθεση το ενάγοντα, όμως, η γνωμοδότηση του Α.Ε.Δ. είναι ότι: η ίση αντιμετώπιση των έγκυρων ψήφων, που επιβάλλει το Σύνταγμα, πρέπει να διασφαλίζεται ανεξάρτητα από το περιεχόμενό τους, και άρα «λογικώς αναγκαίο…είναι ο συνυπολογισμός του συνόλου αυτών, θετικών και λευκών…»· «το αντίθετο θα ισοδυναμούσε με εξομοίωση των λευκών ψήφων … προς τις άκυρες» θίγοντας τον πυρήνα της λαϊκής κυριαρχίας «διότι απαγορεύεται συνταγματικώς η εκ των προτέρων πολιτική αχρήστευση έγκυρης ψήφου. Συνεπώς, περιορισμός του πολίτη μόνο στο δικαίωμα ελεύθερης προσβάσεως στο εκλογικό κέντρο και ρίψη λευκού ψηφοδελτίου, χάριν απλώς της στατιστικής αποτυπώσεως της πολιτικής στάσεως τμήματος του εκλογικού σώματος δεν επιτρέπεται, διότι συνιστά στρέβλωση της βουλήσεως των εκλογέων και πολιτικό αποκλεισμό των από τη συμμετοχή στην πολιτική ζωή με τον τρόπο που επέλεξαν» (αρ 10, της απόφασης 12/2005). Αυτή η απόφαση αποτελεί νομολογία αλλά και τεκμηριωμένη άποψη της ανώτατης δικαστικής σύνθεσης της χώρας μας (με τη συμμετοχή του Αρείου Πάγου, του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Ελεγκτικού Συνεδρίου) και μάλιστα ιδιαίτερα πρόσφατη. Συνεπώς, το λευκό πλέον είναι και επισήμως αναγνωρισμένο από το δικαστικό μας σύστημα, χωρίς βέβαια η απόφαση αυτή να είναι δεσμευτική για επόμενες προσφυγές και αποφάσεις.
Αντίδραση και τιμωρία
Φυσικά, το επίσημο πολιτικό σύστημα θα επιδιώξει να μην το προσμετρήσει και να ‘στρουθοκαμηλίσει’ απέναντι στην απόφαση αυτή. Γιατί αναγνώριση του λευκού σημαίνει ΚΕΝΑ ΕΔΡΑΝΑ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ. Ήδη επόμενοι νόμοι, που θέλαν να προλάβουν τυχόν πρωτοβουλίες σαν κι αυτή, του επιφυλάσσουν την τύχη του άκυρου, χωρίς να είναι άκυρο (ν. 3434/2006). Φυσικά, για να γίνει αυτό και να προσμετρηθούν τελικώς τα λευκά θα πρέπει να δράσουμε ως πραγματικά ενεργοί πολίτες και με τα ένδικα μέτρα που προβλέπει ο ίδιος ο εκλογικός νόμος να ΑΠΑΙΤΗΣΟΥΜΕ την αναγνώριση του λευκού αμέσως μετά τις εκλογές. Αυτό βέβαια προϋποθέτει, εκτός από την απαραίτητη προσφυγή, και την κινητοποίηση των πολιτών που υποστηρίζουν τις Συνταγματικές διατάξεις –τόσο αυτών που θα επιλέξουν το λευκό όσο και άλλων που θα υπερασπιστούν τη Συνταγματική τάξη ως θέμα αρχής. Θα πρέπει, δηλαδή, να είναι σε εγρήγορση ο κάθε πολίτης και να υποστηρίξει την προσφυγή ενεργά μέσω της συλλογής υπογραφών. Ας μην ξεχνάμε πως «η τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων, που δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται με κάθε μέσο εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με τη βία» (αρ 120 §4 του Συντάγματος).
Προϋπόθεση, φυσικά, για να διεκδικήσουμε τα κενά έδρανα στη Βουλή είναι το λευκό να κερδίσει το 3%, όπως ορίζει ο νόμος για να γίνει η κατανομή των εδρών. Αλλά, και χωρίς το 3% θα διεκδικήσουμε τον προσμέτρηση του λευκού στο συνολικό ποσοστό των έγκυρων ψηφοδελτίων και, άρα, στο τελικό αποτέλεσμα –δηλαδή να μετρήσει ως ποσοστό έστω και χωρίς τις άμεσες συνέπειες στις βουλευτικές έδρες, αλλάζοντας τα συνολικά ποσοστά όλων των κομμάτων.
Συνεπώς, στην προκείμενη πολιτική συγκυρία, το λευκό, εκτός από επιλογή διαμαρτυρίας, είναι και ψήφος τιμωρίας όλων αυτών που μας κοροϊδεύουν ανοιχτά και απροκάλυπτα εδώ και αρκετά χρόνια και που καταπατούν το ίδιο το Σύνταγμα, χωρίς κανείς (‘μικρός’ ή ‘μεγάλος’) να το καταγγέλλει ή να κάνει κάτι γι’ αυτό. Η ίδια η προκήρυξη πρόωρων εκλογών, για παράδειγμα, συνιστά κοροϊδία, αφού η αναγγελία τους έγινε εσπευσμένα αμέσως μετά τον δεκαπενταύγουστο, αλλά και παραβίαση του Συντάγματος, αφού αυτό προβλέπει αυστηρά την τήρηση της τετραετίας (άρθρο 53 §1: «Οι βουλευτές εκλέγονται για τέσσερα συνεχή έτη που αρχίζουν από τη μέρα των γενικών εκλογών»)· πρόωρες εκλογές δικαιολογούνται μόνο στην περίπτωση έκτακτης εθνικής ανάγκης (άρθρο 41 § 2: «Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διαλύει τη Βουλή με πρόταση της Κυβέρνησης που έχει λάβει ψήφο εμπιστοσύνης, για ανανέωση της λαϊκής εντολής προκειμένου να αντιμετωπιστεί εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας. Αποκλείεται η διάλυση της Βουλής για το ίδιο θέμα»). Οι εκλογές που προκηρύχθηκαν στις 16 Αυγούστου είχαν ως επίσημη αιτιολογία «την επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων», κάτι που βεβαίως δε συνιστά λόγο εξαιρετικής εθνικής σημασίας και, ταυτόχρονα, αποτελεί το ίδιο θέμα για το οποίο συγκροτήθηκε η προηγούμενη Βουλή. Βλέπουμε λοιπόν πως η κυβέρνηση με απροκάλυπτο τρόπο παραβιάζει το Σύνταγμα (δεν τηρούνται καν πλέον τα προσχήματα), υπό τις ευλογίες του ΠΑΣΟΚ που ζητούσε πρόωρες εκλογές από…τότε που έγιναν οι προηγούμενες, και τα λοιπά κόμματα να μην ενημερώνουν τους πολίτες για την αντισυνταγματικότητα και τις παρατυπίες των ενεργειών αυτών. Κι αυτή η ενημέρωση, και καταγγελία, είναι χρέος όλων των κομμάτων, γιατί οι πολίτες, φυσικά, δεν μπορούν να γνωρίζουν ακριβώς τι προβλέπει το Σύνταγμα και οι νόμοι και θεωρούν νόμιμο τον τρόπο διεξαγωγής τους, καθώς εδώ και δυο δεκαετίες υφίστανται την προπαγάνδα των πρόωρων εκλογών.
Έτσι, λοιπόν, φαίνεται πως μόνο αν θιγεί ο αριθμός των βουλευτών και, συνεπώς, η δουλειά και ο μισθός τους (σε ατομικό επίπεδο) και η συνολική ισχύς των κομμάτων (σε συλλογικό επίπεδο) υπάρχει δυνατότητα να αγγίξουμε κάποιες ‘ευαίσθητες χορδές’ των πολιτικών. Έστω και αν η ‘ευαισθησία’ τους απαιτεί να θιγεί η τσέπη τους, η δουλειά τους και η πολιτική τους δύναμη. Με τον ίδιο τρόπο, δηλαδή, που θίγονται και οι πολίτες καθημερινά: με την ΑΠΟΛΥΣΗ –ή την απειλή της απόλυσης. Γιατί οι πολίτες είναι οι εργοδότες τους. Και, εφόσον η δουλειά που τους έχει ανατεθεί όχι απλά δε γίνεται αλλά καταστρέφουν την Ελλάδα, προφανώς δεν είναι ικανοί γι’ αυτή τη δουλειά.
Πάνω απ’ όλα συμμετοχή
Η πρόταση για λευκό δεν είναι μια ιδεολογική ή συγκεκριμένη τοποθέτηση για την άσκηση της διακυβέρνησης. Ούτε βεβαίως θα αφήσει κυβερνητικό κενό και χάος, όπως κάποιοι υποστηρίζουν. Είναι πρόταση έμπρακτης διαμαρτυρίας και αποτελεσματικής τιμωρίας. Έμπρακτη τόσο κατά την ψηφοφορία όσο και, κυρίως, μετά από αυτήν.
Είναι πρόταση καταψήφισης του υφιστάμενου κομματικού συστήματος στο σύνολό του. Και, είναι πρόταση που κατεξοχήν αρμόζει στην παρούσα πολιτική συγκυρία.
Είναι όμως πάνω απ’ όλα πρόταση συμμετοχής: μην απέχετε. Ψηφίστε ότι να ’ναι, αλλά ψηφίστε. Ακόμα και η ψήφος σε ΠΑΣΟΚ και ΝΔ είναι προτιμότερη από την αποχή!!! Γιατί η αποχή είναι η βασική τους επιδίωξη. Αλλά επειδή όσοι απέχουν δεν επιθυμούν συνήθως να ψηφίσουν κάποιο από τα υφιστάμενα κόμματα, προτείνεται το λευκό. Για όλους τους λόγους που αναφέρθηκαν. Για να ενισχύσουν την αξία του μέσα από ένα μεγάλο ποσοστό. Σκεφτείτε πως η αποχή στις προηγούμενες εκλογές άγγιξε το 30%. Αν έστω και οι μισοί από αυτούς ψηφίσουν λευκό, το 3% όχι μόνο δε θα είναι ένα άπιαστο ποσοστό αλλά μπορεί και να ξεπεραστεί κατά πολύ αν επιλεγεί μαζικά αντί του άκυρου και, κυρίως, της αποχής. Μαζικά, συλλογικά, αλλά συνειδητά από τον καθένα μας ξεχωριστά. Τότε, λοιπόν, το πολιτικό σύστημα θα αναγκαστεί να κινηθεί προς κάποια κατεύθυνση. Και κάθε κίνηση είναι ευπρόσδεκτη μέσα στο υπάρχων βαλτωμένο πολιτικό σκηνικό.
Τέλος, ότι και να πράξετε εν τέλει, σπάστε την παραπληροφόρηση. Διακινείστε αυτό το κείμενο, ενημερώστε πως είναι ένα ψέμα ότι το λευκό ‘πάει στο πρώτο κόμμα’ –και μετά πράξτε κατά συνείδηση. Στείλτε το με e-mail σε όποιον γνωρίζετε. Δώστε το στους συμπολίτες σας. Φωτοτυπήστε το και μοιράστε το. Γιατί κανένα κόμμα, κανάλι, ραδιόφωνο ή και εφημερίδα ακόμη δε θα το κάνει. Ο καθένας μόνος του. Με σεβασμό στην ατομικότητα και στην ιδιαιτερότητα των απόψεων και πεποιθήσεων που πρέπει να διαμορφώνονται ελεύθερα στηριζόμενες στην αλήθεια. Και όλοι μαζί, ταυτόχρονα.
ΣΠΑΣΤΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ. Ώστε η όποια ψήφος, η όποια επιλογή, να είναι συνειδητή και ενημερωμένη. Και αυτό είναι το πιο σημαντικό.

Σκεπτικό (αριθμός 10) της απόφασης 12/2005 του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου

Αποφασίστηκε και δημοσιεύτηκε στην Αθήνα στις 9/5/2005, ύστερα από αλλεπάλληλες συσκέψεις που ξεκίνησαν στις 26/1/2005.

Το προφίλ του blog

Το ενδιαφέρον μου για τα κοινά και, κυρίως, για την εκφορά σοβαρού πολιτικού λόγου, με σωστή πληροφόρηση και τεκμηρίωση, είναι το κίνητρο για τη δημιουργία αυτής της ιστοσελίδας ενημέρωσης, που ειδικεύεται στο ζήτημα των εκλογών και της ψήφου διαμαρτυρίας. Με απόλυτη ακρίβεια και σοβαρότητα, παραθέτω τα στοιχεία που έχω συλλέξει και προτείνω τη συγκεκριμένη θέση ώστε να συγκεντρωθούν οι ψήφοι διαμαρτυρίας σε μια συλλογική προσπάθεια, χωρίς να σκορπιστούν και πάλι σε αδιέξοδες επιλογές, όπως είναι το άκυρο ή η αποχή.
Στη μέχρι τώρα προσπάθειά μου να ενημερώσω φίλους και γνωστούς, αντιμετώπισα κάθε φορά τις ίδιες αντιρρήσεις: «το λευκό πάει στο πρώτο κόμμα», «δεν πρέπει να πάμε να ψηφίσουμε», «όχι λευκό αλλά άκυρο». Το λυπηρό είναι ότι οι αντιρρήσεις αυτές εκφέρονταν με την απόλυτη βεβαιότητα και ως αυταπόδεικτες αλήθειες, ακόμα και από ανθρώπους που γνωρίζουν την εξειδίκευσή μου σε αυτά τα θέματα, γεγονός που αποδεικνύει το μέγεθος της προπαγάνδας που έχουμε υποστεί. Γι' αυτό το λόγο κατέβαλα κάθε προσπάθεια ώστε να συγκεντρώσω κάθε στοιχείο σχετικό, να το ελέγξω και να το παραθέσω. Άλλωστε, το θέμα με ενδιέφερε πρωτίστως ώστε να διαμορφώσω μια έγκυρη άποψη που θα υιοθετούσα και η ίδια. Έτσι, εκτός από την παρατήρηση της πολιτικής πρακτικής γύρω μου, συνέλεξα τα απαραίτητα στοιχεία, όπως τον εκλογικό νόμο, την απόφαση του Α.Ε.Δ. κλπ. Αυτά τα στοιχεία, μαζί με τις παραπάνω πληροφορίες σχετικά με την επιστημονική μου εξειδίκευση, τα παραθέτω εδώ ώστε να γνωρίζουν οι επισκέπτες του ιστολογίου τον φορέα της ενημέρωσής τους. Βεβαίως, εναπόκειται στον καθένα να ελέγξει, να κρίνει και να διαμορφώσει άποψη. Γιατί, το σημαντικότερο πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε είναι η παραπληροφόρηση!

Πέρα από τις αρχικές πληροφορίες που παραθέτω, θα συνεχίσω και μετά το πέρας των εκλογών να αναρτώ κείμενα και πληροφορίες σχετικά με την λευκή ψήφο. Φυσικά, η συνεισφορά οποιουδήποτε σε αυτή την προσπάθεια μόνο θετική και καλοδεχούμενη μπορεί να είναι.